Maatschappelijke hersteltaak voor banken

De rol van de financiële sector is de afgelopen decennia veranderd. Banken moeten meer doen dan leningen verstrekken en betalingsverkeer regelen. Ze hebben sinds de coronacrisis ook maatschappelijke taak om te helpen bij de aanpak van het woningtekort, de energietransitie en langdurige werkloosheid.

Vergrootglas

Na de crisis van 2008 kwam de financiële sector onder een vergrootglas te liggen. Er kwam een brede discussie op gang over de rol van de bank in de maatschappij en economie. De commissie Wijffels concludeerde in 2013 dat banken tekort waren geschoten. Ze moesten het vertrouwen herwinnen en laten zien dat zij er zijn voor de klant en de belangen van de maatschappij in het oog houden.

Impact
‘Elke instelling vult het anders in, maar ik denk dat iedereen wel heeft geïdentificeerd dat ze een bredere maatschappelijk functie hebben gekregen. Je moet duidelijker maken waarvoor je er bent en waarom je iets doet’, zegt Gita Salden, bestuursvoorzitter van BNG Bank. Als instelling die de publieke sector bedient, stond maatschappelijke impact bij BNG Bank altijd al op de eerste plaats. Maar het geldt voor iedere bank, stelt ze.

Betalingsuitstel
De coronacrisis was een eerste echte test hoe serieus banken die maatschappelijke rol nemen als het erop aankomt. Naast de overheid hebben banken meegeholpen om de effecten van de crisis te dempen. Ze gaven klanten die in de problemen kwamen betalingsuitstel en verstrekten noodkredieten.

Steunen
De klanten van BNG Bank werden ook zwaar geraakt door de coronacrisis. Als de kredietverstrekker van deze partijen was de rol van BNG Bank om naast klanten te blijven staan en ze waar nodig te steunen, vertelt Salden. ‘We zijn een stabiele financier die er was en blijft met financiering tegen aantrekkelijke voorwaarden. Maar we zijn ook een partner die met kennis en kunde kan meedenken. We hebben gewoon een langetermijnrelatie, for better or worse blijven we bij de klant in het publieke domein.’

Gerichte investeringen
Nu de crisis langzaam in de achteruitkijkspiegel verdwijnt, is het belangrijk dat investeringen worden gedaan voor de lange termijn, zegt econoom Menno Middeldorp van de Rabobank. ‘We hadden een goede startpositie en nu, postcorona, is er nog steeds een sterk argument voor gerichte investeringen om de langetermijngroei van de economie omhoog te brengen. Dan bedoel ik investeringen die in de toekomst extra economische groei opleveren zodat je ze kan terugverdienen of investeringen om schade te voorkomen, bijvoorbeeld door financiering van de energietransitie.’

Menselijke maat
Kunnen andere banken dezelfde rol spelen voor hun klanten als BNG Bank doet voor banken in de publieke sector? Absoluut, antwoordt Salden die ook lid is van het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Banken. ‘Wij zijn krachtig en kundig in het publieke domein, ik denk dat bijvoorbeeld de Volksbank een krachtige propositie heeft met bankieren met de menselijke maat. De Rabobank heeft als maatschappelijke opgave de verduurzaming van de landbouw.’

Verbinding leggen

Natuurlijk begint de maatschappelijke rol van een bank met het verstrekken van krediet en het goed laten verlopen van het betalingsverkeer. Maar het beschikbaar maken van kennis en kunde en het leggen van de verbinding tussen verschillende vraagstukken en domeinen hoort er ook bij, net als het houden van een pleidooi om een bepaald vraagstuk aan te pakken als de bank die noodzaak signaleert. Zo breed is de maatschappelijke rol die de financiële sector na de coronacrisis kan spelen.