En nu duimen voor die 4,7 miljard euro uit Brussel

Het Nederlands coronaherstelplan is eindelijk naar Brussel verstuurd, als laatste van de 27 EU-lidstaten. Nederland kan 4,7 miljard uit Brussel ontvangen als dat plan wordt geaccepteerd door de Europese Commissie en de Raad. Maar er zijn nog wel haken en ogen.

Nederland kan het geld krijgen als het aan een aantal voorwaarden voldoet. Zo dient een derde van de investeringen klimaatgerelateerd zijn en 20 procent van de plannen moet over digitalisering gaan. Met dat laatste zit het waarschijnlijk wel goed: Nederland zit boven het EU-gemiddelde als het om innovatie in digitalisering gaat.

Hypotheek

Maar een probleem is dat Nederland in het plan schuldenvermindering van de huishoudens door hoge hypotheekschulden niet voor de volle honderd procent aanpakt. En zo’n aanpak is wel voorgeschreven in de zogeheten landenspecifieke aanbevelingen van de Europese Commissie uit 2019 en 2020. Om dat te compenseren, heeft Nederland de aanbevelingen van 2022 over onder mee energiezekerheid in het plan opgenomen.

Klimaatinvesteringen

Eerder berichtte Binnenlands Bestuur al over verschil van mening tussen Brussel en Den Haag over de inhoud van de vereiste maatregelen en de financiering. Die problemen zijn nog niet volledig opgelost. Volgens een senior regeringsfunctionaris zijn er nog steeds vragen of sommige onderdelen van het plan kunnen meetellen als investering voor het klimaat. Dat zou met name het geval zijn bij het programma Wind op Zee.

Geen goedkeuring

Nederland heeft er op voorgesorteerd dat bepaalde programmaonderdelen geen goedkeuring krijgen van de Europese Commissie en andere lidstaten. Daarom heeft is een plan ingediend ter waarde van 5,2 miljard euro zodat er iets over de rand kan vallen. Er ligt in Brussel immers maar 4,7 miljard euro op de plank voor Nederland.

‘Brede consultatie’

Volgens Nederland is er ‘een brede consultatie’ geweest van sociale partners en regionale en lokale overheden bij de totstandkoming van het coronaherstelplan. Die regionale en lokale overheden zien dat echter heel anders: zij klagen al twee jaar dat niet te zijn betrokken en hadden bovendien graag zelf wat van het herstelgeld gezien. Het kabinet heeft er echter vooral voor gekozen acties uit het coalitieakkoord mee te financieren.

Tijdsprobleem

Het plan bestaat uit 49 maatregelen waarvan 28 investeringen en 21 hervormingen. Zo wordt volgens het kabinet onder andere de aansluiting van vraag en aanbod op de huizenmarkt soepeler gemaakt. Ook wordt er bescherming geregeld voor zelfstandigen: die moeten een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering nemen. De discussie daarover loopt echter nog, wat tot een tijdsprobleem kan leiden. Hervormingen moeten namelijk binnen de financieringsperiode, vóór 31 december 2026, zijn ingevoerd. Dat telt mee voor de financiering uit Brussel. Ingewijden betitelen dat als een risico.

September

Goedkeuring van het plan door de Europese Commissie wordt in september verwacht. In oktober of uiterlijk december beslissen de lidstaten vervolgens over het Nederlandse plan.

Het eerste geld in de vorm van voorfinanciering verwacht Nederland in het tweede kwartaal van 2023.