Excel

Het moet een monnikenwerk zijn geweest. De Algemene Rekenkamer heeft alle bezuinigingen van het rijk van de afgelopen vijf jaar op een rijtje gezet in een excelbestand. De rekenkamer telde 486 bezuinigingsmaatregelen, waarmee het rijk de afgelopen vijf jaar 47 miljard euro heeft bezuinigd. De uitgaven zijn 31 miljard euro verlaagd, de belastingen 16 miljard euro verhoogd.

Minister Dijsselbloem heeft vrij zuinigjes gereageerd op het monnikenwerk van de Rekenkamer. Hij zegt er ‘met belangstelling kennis van te hebben genomen’. Er kon niet eens een bedankje af. Ik snap die zuinige reactie, om drie redenen. Ten eerste zal hij niet blij zijn geweest met het excelbestand. Dat maakt alles namelijk veel te duidelijk.

Zo blijkt het rijk de afgelopen vijf jaar met zestien maatregelen vijf miljard euro te hebben bezuinigd op het gemeentefonds. Van de 31 miljard besparingen heeft het gemeentefonds dus vijf miljard geleverd. Door die vijf miljard bezuinigingen is het gemeentefonds dit jaar niet 23 miljard euro maar slechts 18 miljard euro.

Zes maatregelen zijn doorwerkingen van de daling van de rijksuitgaven. Die tellen op tot exact de helft van de totale bezuiniging van vijf miljard euro. De andere helft van de bezuinigingen op het gemeentefonds is dus bovenmatig. En dan tel ik het sociaal domein niet eens mee, en evenmin de bezuinigingen op de doeluitkeringen. Ook het proviciefonds is fors gekort. De Rekenkamer heeft bewezen dat de bijdrage van de gemeenten enkele malen zo hoog is geweest als de bijdragen van de ministeries.

Bovendien blijkt dat sommige ministeries veel meer hebben bezuinigd dan andere. Die willen natuurlijk de komende jaren niet meer bijdragen. Daar gaat de minister nog last mee krijgen. Ten tweede blijkt het rijk de afgelopen jaren geen goed overzicht van de bezuinigingen te hebben gehad. En zonder goed overzicht is het onmogelijk om eerlijke keuzes voor nieuwe bezuinigingen maken.

Het was natuurlijk de taak van Dijsselbloem om zo’n overzicht te maken, maar dat heeft hij niet gedaan. De Rekenkamer heeft dat pijnlijk duidelijk gemaakt. En ten derde is het gewoon het vak van de minister van Financiën om zuinig te zijn. Zuinig reageren past daarbij. Maar hij had op zijn minst wel netjes ‘Dank je wel, Algemene Rekenkamer, voor dit monnikenwerk’ mogen zeggen. Desnoods, kostenloos, met een tekstje in excel.