College Leiden krijgt fikse tik op vingers

De Leidse wethouders Jan-Jaap de Haan (werk en inkomen, CDA) en Robert Strijk (financiën, D66) hebben de gemeenteraad vorig jaar bewust onjuist, onvolledig en te laat geïnformeerd over een financiële misser. De raad is daarnaast diverse keren onjuist en onvolledig geïnformeerd over financiële problemen.

Amendement

Dit zijn enkele conclusies uit het onderzoek van Deloitte dat in opdracht van de Leidse rekenkamercommissie is uitgevoerd. De wethouders hadden een amendement − om een miljoen euro te reserveren om de gevolgen van de rijksbezuinigingen te kunnen opvangen − niet uitgevoerd. Terwijl beide wethouders dat wisten, hebben ze de raad daarover niet geïnformeerd. Pas na diverse raadsvragen kwam de aap uit de mouw.

Kennis ontbreekt

Zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau heeft Leiden flinke steken laten vallen, zo komt verder uit het onderzoek naar voren. Kennis ontbreekt en/of fouten worden niet tijdig gecorrigeerd. Zo blijkt dat de voormalige concerncontroller vanaf 2010 al niet meer het vertrouwen genoot van het voltallige college. De directie was daarvan op de hoogte, maar ‘het heeft tot begin 2012 geduurd voordat iets is gedaan met deze ondermijning’, aldus het onderzoeksrapport. Daarnaast is sprake van onvoldoende sturing bij de financiële administratie.

Onterecht optimisme

Ook ‘op het gebied van grondzaken ontbreekt ambtelijk specifieke kennis die men wel mag verwachten’ en is sprake van ´onterecht optimisme´. Begrote opbrengsten blijven de laatste jaren ver achter bij de gerealiseerde opbrengsten. Binnen stedelijke ontwikkeling blijken overschrijdingen die eerst als incidenteel werden aangemerkt, deels structureel te zijn. Deloitte stelt mede op basis van deze bevindingen dat ‘in de jaarrekeningen van afgelopen jaren niet per definitie een realistisch beeld is gegeven inzake dit programma’.

Financiële fouten

Directe aanleiding voor het onderzoek waren verschillende financiële fouten die in 2012 zijn gemaakt. Een van de meest in het oog springende was het verwisselen van een plus en een min, waardoor de gemeente ‘opeens’ bijna zes miljoen armer bleek te zijn dan gedacht. Het bestemmingsvoorstel 2012 was per abuis opgeteld bij de concernreserve, in plaats van ervan afgetrokken. Ook werd de vermeende structurele onderuitputting verkeerd ingeschat en was er sprake van onduidelijkheid in de meerjarenbegroting van het programma Stedelijke Ontwikkeling. Op verzoek van de voltallige raad is onderzocht hoe de financiële blunders konden worden gemaakt en hoe het college de raad over deze fouten heeft geïnformeerd.

Schoon schip

Het is niet de eerste keer dat de financiële handel en wandel van de gemeente onder de loep wordt genomen. De aanbevelingen die in diverse rapporten werden gedaan, zijn echter onvoldoende opgepakt concludeert Deloitte. Zowel door het college, de algemeen directeur als de concerndirectie. Er moet nu echt schoon schip worden gemaakt. Ook de informatievoorziening vanuit het college aan de raad moet beter. De raad debatteert op 19 september over het rapport Er bovenop. Onderzoek naar financiële omissies in de gemeenten Leiden.