Lawine aan woz-bezwaarschriften

Gemiddeld genomen tekende vorig jaar 3,5 procent van de belastingplichtigen bezwaar aan tegen de woz-taxatie van hun gemeente. Onder normale omstandigheden zou dat dit jaar moeten dalen tot 3 procent. Dat is een gevolg van het feit dat de taxaties voortaan jaarlijks plaatsvinden, waardoor het verschil met de laatste waardebepaling minder groot is dan voorheen, toen één keer in de vier jaar de prijs werd geschat.

Maar volgens de Waarderingskamer is er dit jaar minstens één groot risico-element: de economische crisis met de onzekerheid op de woningmarkt die dat tot gevolg heeft. ‘Van 2007 tot 2008 stegen de woningprijzen nog over de hele linie. De huidige waarde ligt op het niveau van vorig jaar. Voorheen kwam daar elk jaar zo’n vier procent bij. Dat kwam de huiseigenaar altijd goed uit, want de taxatie pakte immers lager uit dan de actuele waarde. Over 2008 is de stijging over de hele linie ongeveer één procent, maar er zijn regio’s waar de woz-waarden lager zijn dan de huidige vraagprijs. En dat zal leiden tot extra bezwaarschriften’, zegt Ruud Kathmann van de Waarderingskamer. ‘Wij verwachten dat het aantal bezwaarschriften zal oplopen tot vijf procent en misschien iets, maar niet veel hoger.’

De Rotterdamse belastingrechtdeskundige Jan Monsma denkt ook dat het aantal bezwaren hoger zal zijn. ‘Vijf procent is niet onrealistisch. Maar misschien is het wel meer. Ik zou geweldig schrikken als het in de richting van tien procent komt, maar helemaal uit te sluiten is het niet’, zegt hij. ‘Als het tot massaontslagen komt door de crisis, worden mensen vasthoudender in hun bezwaren omdat ze een groter financieel belang hebben.’

Inflatie

Het Arnhemse hoofd belastingen, Robbert van Rooij, noemt de tariefstijgingen als extra reden waarom het aantal bezwaarschriften dit jaar wel eens hoger zou kunnen zijn. In zijn gemeente ligt de stijging ruim boven de inflatiecorrectie. Hij verwacht mede om die reden dit jaar 4500 objecten extra in bezwaar te krijgen – bijna 1500 meer dan in 2008.

Meer bezwaarschriften betekent voor gemeenten een stijging van de kosten. Kathmann: ‘Elk bezwaar is een signaal waarnaar moet worden gekeken. Wij hebben becijferd dat de bezwaarafhandeling twintig procent van de totale woz-uitvoeringskosten vormt.’ Volgens professor Monsma zullen meer mensen om een onderbouwing van de taxatie vragen en verzoeken ‘of er niet iets aan kan worden gedaan.’

‘Veel mensen denken dat, nu door de kredietcrisis de huizenmarkt stagneert en de prijzen licht teruglopen, dat zichtbaar zal zijn in de woz-beschikking. Ze zouden zich kunnen vergissen, omdat de peildatum 1 januari 2008 is. Op dat moment was er nog geen sprake van teruglopende huizenmarkt. Mensen hebben wat zulke dingen betreft altijd een wat korter geheugen en zullen roepen: “Ja maar, klopt dat nu wel? De huizen staan langer te koop, het bedrag moet lager zijn dan de vorige keer.” Psychologisch gezien is het verklaarbaar’, zegt de hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Wet

Bezwaren waarin wordt verwezen naar de recente waardedaling, zijn volgens de Waarderingskamer echter makkelijk af te doen. Ook Monsma laat zich in die zin uit. ‘Gemeenten zullen zich moeten houden aan wat in de wet staat: hoe was de situatie toen, op 1 januari 2008’, zegt hij. Het enige wat gemeenten kunnen doen, is het zo goed mogelijk uitleggen en mensen die in de financiële problemen komen, tegemoetkomen in de vorm van het aanbieden van extra betaaltermijnen. Kwijtschelden is geen optie, omdat bij huiseigenaren in principe altijd vermogen aanwezig is. ‘Deze mensen’, zo zegt de hoogleraar, ‘zullen geduld moeten hebben tot 2010 als de nieuwe beschikking komt.’ (Hans Bekkers)

Amper meer klachten door standaard bezwaarformulier

Twee op de drie grote gemeenten stuurt geen standaard bezwaarformulier mee met de wozbeschikking. Ze zijn bang voor meer claims. Gemeenten als Delft, Deventer, Ede, Zoetermeer, Leiden, Almere, Rotterdam en Amsterdam die wel gebruikmaken van standaard bezwaarformulieren – al dan niet digitaal – doen dat met name vanwege een doelmatige bedrijfsvoering. Binnenkomende bezwaarschriften op standaardformulieren zijn adequater te categoriseren en af te handelen. Afdoening van de bezwaarschriften is makkelijker, omdat de grieven die bezwaarmakers aanvoeren eenvoudig uit het formulier zijn te halen in plaats van dat deze uit een door bezwaarmakers zelf opgestelde brieven moet worden gehaald.

Belastingrechtdeskundige Jan Monsma is voor het meesturen van standaardformulieren. ‘Het is uiteindelijk goedkoper. Hoe vaak gebeurt het niet dat mensen die op een blaadje uit blocnote een bezwaar schrijven hun adres of beschikkingsnummer vergeten. Dat kost gemeenten extra inspanning om het op te zoeken’, zegt hij. ‘Bovendien, tegenwoordig kunnen mensen dergelijke formulieren van internet downloaden. Alleen al uit het oogpunt van serviceverlening ben ik voor.’

Toch sturen de meeste grote gemeenten niet zo’n standaardformulier mee. De afweging daarbij is, volgens een recente benchmark van het Belasting overleg grote gemeenten (Bogg), dat er daardoor kans is op meer bezwaren. Het is immers voor belastingplichtigen makkelijker een dergelijk formulier in te vullen dan zelf een bezwaarschrift op te stellen. Arnhem liet het om deze reden bij een eenmalig experiment. ‘Van de 5500 bezwaarschriften waren er duizend niet gemotiveerd. In veel gevallen stond er alleen een handtekening op’, zegt Robbert van Rooij. Die formulieren moest zijn afdeling evengoed bekijken, wat zonde is van de tijd.

De Gelderse hoofdstad koos vorig jaar daarom voor een andere drempelverlagende aanpak. ‘Mensen met twijfels over de juistheid van de taxatie nodigen wij via advertenties en oproepen uit langs te komen. Zes weken lang staat daar voor de deur een speciale woz-caravan, waarin ze samen met ambtenaren de taxatie doornemen. Taxaties die te hoog blijken te zijn, worden ter plekke aangepast. Van de 120 mensen die we vorig jaar op bezoek kregen, werd in elf gevallen de beschikking herzien. De rest was na uitleg overtuigd dat de taxatie klopte en zag af van een officieel bezwaar’, aldus het Arnhemse hoofd belastingen. Uit de Bogg-benchmark blijkt dat gemeenten die standaardformulieren meesturen meer klachten krijgen, zij het in uiterst geringe mate. Het aantal bezwaarschriften ligt er 0,16 procent hoger.