Toekomst regio’s vereist innovatieve mindset

De specialisatie van ‘slimme regio’s’ in de Europese Unie moet in de komende zeven jaar naar een hoger niveau worden getild. Daarover zijn gemeenten, regio’s en Europese beleidsmakers het eens, zo bleek op een conferentie over smart strategic specialisation in Brussel.

Dat vereist een nieuwe mindset, gericht op continue innovatie bij burgers, bedrijven, wetenschap en bestuur, aldus de directeur-generaal van het directoraat-generaal Regio van de Europese Commissie, Marc Lemaître. ‘Geld is niet het grootste probleem’, zegt hij. Hoewel: over dat geld voor de komende zeven jaar wordt nog veel onderhandeld in Brussel.

Gevestigde belangen

Die nieuwe mindset is ook volgens Ron Boschma, hoogleraar Regionale Economie aan Universiteit Utrecht hard nodig. ‘Aardig wat gemeenten in Nederland zitten nog met de handen in het haar hoe ze hun smart regional specialisation vorm moeten geven’, zegt hij. Zo zitten nogal wat regio’s vast aan gevestigde belangen van lokale stakeholders in plaats van dat ze nieuwe wegen inslaan. ‘Anderen proberen een nieuwe Silicon Valley te worden, gericht op artificiële intelligentie hoewel ze daar ze daar nu niets mee hebben. En er komt een nieuwe uitdaging bij: Europese regio’s die samenwerken in die specialisatie wordt onderdeel van het beleid.’

Stagnatie

Met smart specialisation strategies wil de EU de bijna 300 regio’s op de wereldeconomie aansluiten. De Europese regionale economieën hebben te maken met afbouw van oude economische activiteiten, zoals de textielindustrie en de transformaties van de steenkoolregio’s. Smart specialisation maakt de regio’s klaar voor de toekomst: het zorgt voor een beter concurrentievermogen, maakt de economie houdbaarder en het zorgt dat mensen banen kunnen blijven vinden. Boschma: ‘Iedere economische activiteit krijgt te maken met stagnatie en houdt uiteindelijk op.’ Dus is het volgens hem belangrijk hoe regionale economie zich daaraan aanpast.

Betere strategie

Intussen heeft jaren van  slimme regionale specialisatie van 2014 tot nu in 180 Europese regionale strategieën 18.000 producten op de markt gebracht, aldus Eurocommissaris Johannes Hahn, maar we zijn er volgens hem nog niet. Hij en andere beleidsmakers roepen op tot meer en betere strategieën.

Partner zoeken

Hoogleraar Boschma vindt dat regio’s goed moeten onderzoeken welke skills ze in huis hebben, wat ze ermee gaan doen en hoe en met wie ze dat gaan doen. ‘Wij onderzoeken welke mogelijkheden een regio heeft en welke partners nodig zijn voor een  geslaagde transformatie. Dit door bijvoorbeeld te onderzoeken welke patenten in een regio het beste passen bij de economische activiteit. Er zijn bijvoorbeeld tien regio’s die in Europa zich bezighouden met waterstof. Dan moet je kiezen wie het beste bij jouw regio past.’ Het gaat er volgens hem vooral om dat regio’s een partner kiezen die complementair is, zodat beiden kunnen profiteren van gezamenlijke kennis.