Zorgen

Tuurlijk maakt het rijk zich ook zorgen over de financiën van de gemeenten. Alleen zijn die zorgen soms anders dan de zorgen van de gemeenten zelf. Twee voorbeelden. 

Voorbeeld 1 is de jeugdzorg. De gemeenten hebben daar ruim een miljard euro per jaar tekort. Het rijk draagt een klein beetje bij aan dat tekort, driehonderd miljoen euro per jaar. Veel te weinig, al is het in ieder geval iets. Maar het rijk vraagt zich af of de gemeenten die driehonderd miljoen wel echt besteden aan jeugdzorg. Deze vraag leidt bij veel gemeenten tot hoongelach. Dat is niet terecht. Er zijn immers nog steeds gemeenten die geen tekorten hebben bij de jeugdzorg. Die gemeenten besteden hun deel van de driehonderd miljoen dus niet aan de jeugdzorg. 

Voorbeeld 2 is de onroerende zaakbelasting. Elke gemeente verlaagt zijn ozb-tarieven als de waarde van de onroerende zaken stijgt, en verhoogde zijn tarieven toen de waarde van de onroerende zaken daalde. Zo sturen de gemeenten op een bepaalde opbrengst van de ozb. Maar het Centraal Planbureau wil dat gemeenten meer ozb vragen als het goed gaat met de economie, en minder ozb als het slecht gaat met de economie. Zo kan de ozb namelijk een bijdrage leveren aan een stabielere economische ontwikkeling. Ook dit standpunt leidt bij veel gemeenten tot hoongelach. Ze zien wel hun eigen logica – financieel niet profiteren van waardestijging en geen last hebben van waardedaling.

Maar ze zien niet de logica en het belang van een stabiele economische ontwikkeling. Het rijk lost de problemen en de zorgen van de gemeenten niet op. Dat zien alle gemeenten – en het rijk ziet dat onvoldoende. Tegelijkertijd lossen de gemeenten de problemen en de zorgen van het rijk niet op. Dát zien de gemeenten niet.

De afgelopen jaren zijn de gemeenten en het rijk verder uit elkaar gegroeid. Het rijk vindt dat de gemeenten veel te weinig oog hebben voor de financiële problemen van andere sectoren – zorg, politie, onderwijs, defensie. De gemeenten vinden dat het rijk veel te weinig oog heeft voor de financiën van de gemeenten. Als het rijk en de gemeenten elkaars problemen en elkaars zorgen niet zien, dan zullen ze nooit samen een goede oplossing kunnen vinden.
Dáár maak ik me zorgen over.