Zij wel

In het onderzoek ‘Uit het vizier’ schrijft de Algemene Rekenkamer deze maand dat het ministerie van Defensie de afgelopen tien jaar de doelstelling van geen enkele onderzochte bezuiniging heeft gehaald.

De verkoop van mijnenjagers, de verkoop van transporthelikopters en de verkoop van gevechtstanks moest ruim 900 miljoen euro per jaar opleveren – want dan zijn er ook minder militairen nodig. Dat bedrag is niet gehaald. De tanks zijn grotendeels wel verkocht, maar de rest van het ‘ijzer’ niet. Mede hierdoor is maar de helft van de geplande bezuinigingen bereikt.

En dat is nog niet alles. Sinds een paar jaar least het ministerie van defensie gevechtstanks van het type dat het eerder heeft gekocht. En least het een marineschip. Alleen al de tanks die defensie wil hebben, kosten nu meer dan een miljard euro. Als ze de tanks niet hadden verkocht maar hadden geüpgraded, had dat maar een fractie daarvan gekost.

Dit alles blijkt pas na tien jaar. Uit het onderzoek van de Rekenkamer. Want het ministerie van Defensie zelf kan niet berekenen hoeveel er echt is bezuinigd. De begroting van Defensie blijkt niet aan te sluiten op de kostenberekeningen van Defensie. Sterker nog, Defensie weet niet eens meer waarom tien jaar geleden voor deze bezuinigingen is gekozen. De besluiten over de bezuinigingen zijn namelijk niet gearchiveerd. En over dit alles is – het bekende verhaal – de Tweede Kamer onvolledig geïnformeerd. De minister vertelde de Tweede Kamer echter wel direct dat de Kamer de bezuinigingen niet zou kunnen monitoren. En daar deed de Tweede Kamer helemaal niet moeilijk over.

Is de Algemene Rekenkamer verbaasd over deze complete faal? Nee hoor, helemaal niet. De Algemene Rekenkamer zegt dat al deze problemen ook bij andere ministeries spelen. Want, zo vervolgt de Rekenkamer, ‘we weten al lang dat de systematiek van de rijksbegroting tot gevolg heeft dat bezuinigingen nauwelijks te volgen zijn’. De ministeries komen hiermee nog weg ook – zij wel.

Ik denk dat elke, werkelijk elke gemeente het de afgelopen tien jaar beter heeft gedaan. Alle gemeenten hebben een veel groter deel van de bezuinigingen gehaald – ze moesten wel. Ze komen er veel sneller achter als een bezuiniging niet wordt gehaald – ze moeten wel. En elke gemeenteraad zou eisen dat het de bezuinigingen kon monitoren – zij wel.