Accres 2026 bijna 1,4 miljard lager dan accres 2025

Waar het accres in de jaren 2022-2025 nog oploopt met de rijksuitgaven, stopt dat in 2026. En dan blijkt dat het accres voor dat jaar bijna 1,4 miljard euro lager is ten opzichte van 2025. En dan is de vooralsnog bevroren opschalingskorting nog buiten beschouwing gelaten.

840 miljoen

Waar het accres in de Miljoenennota 2021 nog steeg voor 2026 ten opzichte van 2025, veranderde dat toen het coalitieakkoord van Rutte-IV werd gepresenteerd. Hoewel toen nog de gebruikelijke trap-op-trap-af-methode werd gehanteerd tot en met 2025, zette de coalitie het accres vanaf 2026 vast op een plus van 1 miljard euro ten opzichte van de stand in de Miljoenennota 2022 en zou het accres enkel nog worden aangepast voor de loon- en prijsontwikkeling. Van die 1 miljard zou nog 840 miljoen euro naar het gemeentefonds gaan. Daarmee was het accres van 2026 al ruim 150 miljoen euro negatief.

1,4 miljard in de min

In de Voorjaarsnota 2022 gaat er weliswaar meer geld naar het gemeentefonds in de periode 2022-2025, maar is de afdaling in 2026 ten opzichte van 2025 vele malen groter: het saldo is bijna 1,4 miljard negatief. Als de bevroren opschalingskorting van 675 miljoen voor 2025 in 2026 weer wordt ontdooid, dan daalt het gemeentefonds in 2025 zelfs met ruim 2 miljard euro ten opzichte van 2025. In 2027 is het weer anders, want dan wordt het bedrag alleen nog bijgesteld als gevolg van de veranderingen in de loon- en prijsontwikkeling (lpo).

CEP22-raming

Bij de berekening van het accres bij de Miljoenennota 2022 en de Startnota werd rekening gehouden met de lpo uit de MEV22-raming van het CPB. Voor 2026 en 2027 wordt de loon- en prijsontwikkeling bijgesteld op basis van de CEP22-raming van het CPB. De index die hiervoor gebruikt wordt is gebaseerd op de CPB-raming van de loonvoet sector overheid, index materiele overheidsconsumptie en overheidsinvesteringen. Hierbij is een verdeling van 60 procent loonontwikkeling, 20 procent consumptie en 20 procent investeringen aangehouden. Die verdeling sluit aan bij de verdeling tussen loon- en prijsontwikkeling in de uitgaven op de rijksbegroting.

Hete aardappel

In 2027 wordt er in het bepalen van het accres, volgens de huidige Voorjaarsnota, dus geen rekening meer gehouden met de groei van het aantal inwoners in het land. Die variabele zit dan immers niet meer in de berekening en dat dienen gemeenten dan zelf op te brengen. Het is een van de harde noten die de decentrale koepels VNG en IPO in onderhandeling met het rijk zullen moeten kraken, al zou het huidige kabinet deze hete aardappel ook nog kunnen doorschuiven.