IPO-bestuur onder vuur

De koepel van provincies (IPO) laat flinke steken vallen rondom het financieel onderhandelaarsakkoord met het kabinet. Dat stellen Gedeputeerde Staten (GS) van de provincies Noord-Brabant en Overijssel.

Te zwak

De brief van IPO-voorzitter Johan Remkes aan minister Dijsselbloem met daarin het ‘ja, mits’ van de provincies is ‘te zwak’ en doet geen recht aan de bezwaren die de tegenstemmende provincies hebben aangedragen, schrijven GS van Noord-Brabant in een brief op poten aan het dagelijks bestuur van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Het rapport van het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR) werpt bovendien nieuw licht op het akkoord, schrijven de Noord-Brabantse bestuurders in hun donderdag verstuurde brief. Dat onderschrijft de Overijsselse gedeputeerde Theo Rietkerk, tevens vice-voorzitter van het IPO-bestuur, volmondig.

Boeteclausule overbodig

Uit het rapport blijkt onder meer dat het niet nodig is om gemeenten, provincies en waterschappen vast te pinnen op een tekortnorm. De Europese begrotingsregels schrijven weliswaar voor dat er passende coördinatiemechanismen moeten worden vastgelegd tussen alle lagen van de overheid, maar verplichten het kabinet niet om de decentrale overheden een macro-norm op te leggen met betrekking tot het EMU-tekort. Het kabinet doet dat wel via de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof). Ook de boeteclausule in de Wet Hof is overbodig als de Europese Unie geen sanctie aan Nederland oplegt als de EMU-norm wordt overschreden, concludeert het BOR in zijn rapport.

Zwaar op de maag

Beide punten – de tekortnorm en boeteclausule − liggen zwaar op de maag van de provincies; bij zowel de vijf provincies die het akkoord hebben verworpen, als bij de zeven die met de nodige bezwaren en randvoorwaarden wel hebben ingestemd. Het rapport – dat op verzoek van de Tweede Kamer is opgesteld − is vorige week donderdag openbaar gemaakt. Op de laatste dag dat gemeenten en provincies hun stem over het akkoord konden uitbrengen aan hun koepels, maar voordat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het IPO hun definitieve standpunt richting het kabinet hadden geformuleerd.

Nieuwe feiten

‘Dit zijn nieuwe feiten en die moeten worden meegenomen in het bestuurlijk overleg met minister Dijsselbloem’, stelt gedeputeerde Rietkerk. Dat overleg moet er wat hem betreft zo snel mogelijk komen. Rietkerk zal als vice-voorzitter aan het gesprek deelnemen, zo hebben GS donderdag in een brief aan de Staten laten weten. In dat bestuurlijk overleg zullen de koepels van provincies, gemeenten en waterschappen proberen alsnog enkele pijnpunten van tafel te krijgen.

GS van Overijssel hebben in hun brief het ongenoegen over het proces benadrukt. 'We betreuren het proces zoals dat tot nu toe is verlopen. Dat heeft geleid tot een te snel tot stand gekomen onderhandelaarsakkoord met een beperkt vraagvlak', aldus GS in hun brief waarin ze nogmaals op een rijtje zetten welke maatregelen van tafel moeten.  

Verzet vijf provincies

Los van mogelijke verlichting die in een nieuw bestuurlijk overleg met het kabinet kan worden bereikt, zullen de bestuurders van de tegenstemmende provincies zich via politieke lijnen blijven verzetten tegen diverse maatregelen uit het financieel onderhandelaarsakkoord. Ook steken de bestuurders van de vijf provincies dezer dagen de koppen bij elkaar voor een mogelijke gezamenlijke lobby richting Tweede en Eerste Kamer. De vijf hameren er nogmaals op dat het akkoord een inbreuk is op de provinciale autonomie. Verder willen zij in ieder geval de boete bij overschrijding van de tekortnorm van tafel en ruimte om ook aan medeoverheden geld te lenen waarop provincies toezicht houden, zoals waterschappen en gemeenschappelijke regelingen Ook moet cofinanciering van provincies bij rijksprojecten buiten het EMU-saldo van de provincies worden gehouden.