Financiën: Decentralisatie Wlz maakt ouderenzorg 1,6 miljard goedkoper

Door gemeenten verantwoordelijk te maken voor de langdurige ouderenzorg en daarbij een decentralisatiekorting van 10 procent toe te passen, kan het rijk structureel 1,6 miljard euro besparen.

Verkiezingsprogramma’s

Het is een van de bezuinigingsideeën die het ministerie van Financiën in aandraagt in de Ombuigingslijst 2023. Ambtenaren van minister Kaag opperen de maatregel om de rijksuitgaven te verlagen en daarmee de overheidsfinanciën te verbeteren. De lijst is met name gemaakt ter ondersteuning bij het opstellen van verkiezingsprogramma’s.

Barrière

Nu wordt ouderenzorg vanuit drie stelsels geleverd: de Wet langdurige zorg (Wlz), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarmee zijn er drie zorginkopers: zorgkantoren, zorgverzekeraars en gemeenten. Die schotten vormen volgens Financiën ‘een barrière tot investeren in preventie en samenwerken.’ Dat leidt er onder andere toe dat de kosten van een investering in preventie aan de voorkant door bijvoorbeeld zorgverzekeraars en gemeenten worden gemaakt en komen de baten – door het voorkomen en uitstellen van zorg en ondersteuning – deels bij andere partijen, voornamelijk de zorgkantoren terecht. Met de voorgestelde maatregel komt de verantwoordelijkheid voor langdurige zorg grotendeels bij gemeenten te liggen.

Verlies kwaliteit

Door die ontschotting is volgens de ambtenaren van Financiën ‘mogelijk’ doelmatigheidswinst te behalen. Ze hebben evenwel niet onderzocht of een efficiencywinst van 10 procent realistisch is. ‘Mogelijk leidt deze maatregel dus tot verlies aan kwaliteit of toegankelijkheid’, zo luidt de verdere toelichting.

Transitiekosten

In de berekening houdt Financiën rekening met transitiekosten van 250 miljoen euro gedurende de eerste jaren. Na acht jaar zou er de volle besparing van 1,6 miljard euro mogelijk zijn. Het exacte besparingspotentieel van de maatregel vergt wel nog nader onderzoek.

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft overigens vorige week in de startnotie Keuzes in Kaart aangegeven efficiëntiekortingen van 10 procent niet automatisch te tolereren bij de doorrekening van de verkiezingsprogramma's. Daartoe is het CPB alleen genegen als er ‘overtuigend empirisch bewijs is dat deze gehaald zullen worden.’