Extra passagiers

Want bijna altijd komen enkele passagiers niet opdagen. Natuurlijk gaat dat wel eens mis en komen alle passagiers wél. De extra kosten daarvan, aan schadevergoedingen voor passagiers die niet mee kunnen, zijn voor de luchtvaartmaatschappij lager dan de extra opbrengsten van het dubbel verkopen.

Hoeveel reserveringen accepteert een hotel met honderd kamers? Het antwoord is ook: meer dan honderd. De extra kosten, voor duurdere kamers in een ander hotel voor gedupeerde reizigers, zijn lager dan de extra opbrengsten van de dubbele boekingen.

Hoeveel plannen maakt het Rijk voor zijn infrastructuur, en hoeveel plannen maken gemeenten en provincies voor de bouw van woningen en voorzieningen? Het antwoord is: veel meer dan er geld beschikbaar is. Want bijna altijd gaan enkele plannen niet door, bijvoorbeeld omdat ze worden verboden door de rechter, of omdat ze vertraging oplopen.

Natuurlijk, heel soms kunnen alle infrastructuurplannen en bouwplannen wel op tijd doorgaan. De extra kosten daarvan, van plannen die later geactualiseerd moeten worden, zijn voor de overheden beter aanvaardbaar dan de situatie dat er elk jaar veel geld blijft liggen aan misgegane plannen. Hoe vaak kunnen overheden dus een euro uitgeven?

Het antwoord is: vaker dan één keer! Om het iets nauwkeuriger te zeggen: ze kunnen 99 procent van de euro’s van de begroting wel 1,01 keer uitgeven, omdat 1 procent van de begroting toch altijd over blijft. Het Rijk heeft zijn begroting daarop aangepast.

Het Rijk gaat er in zijn begroting van uit dat er evenveel overblijft als het voorgaande jaar, namelijk 980 miljoen euro, dat is bijna 1 miljard euro. Dat heet de ‘in=uitveronderstelling’. Simpel gezegd: als het Rijk dit jaar 100 miljard euro zou mogen uitgeven, dan begroot het Rijk 101 miljard euro aan uitgaven, omdat het Rijk veronderstelt dat van die 101 miljard euro altijd wel een miljard overblijft.

En de gemeenten, doen die dat ook? Nee. Want dat mogen ze niet van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Typisch een geval van de ander verbieden wat je zelf wél doet. Sterker nog, de gemeenten ramen vaak nog een post voor onvoorziene uitgaven.

Als een gemeente dus dit jaar 100 miljoen euro zou mogen uitgeven, dan begroot die gemeente maar ongeveer 99 miljoen aan uitgaven, en geeft aan 1 miljoen euro nog geen bestemming ‘omdat er altijd wel tegenvallers zijn’. Die gemeenten zijn als een luchtvaartmaatschappij die maar 99 tickets verkoopt voor een vliegtuig met honderd stoelen, ‘want er komt altijd wel een extra passagier opdagen’.