Gemeenten dit jaar 700 miljoen in het rood

Gemeenten begroten in 2024 een collectief exploitatietekort van 700 miljoen euro. Dat meldt de VNG op basis van CBS-cijfers. Het gaat om het exploitatieresultaat exclusief mutaties van de reserves.

Exploitatie

211 van de 342 Nederlandse gemeenten hebben dit jaar een exploitatietekort, zo blijkt uit de cijfers. Ze krijgen dus minder geld binnen dan dat ze uitgeven. Daarom lenen gemeenten meer geld, of teren ze in op de reserves.

Inflatie en lonen

De VNG noemt een aantal factoren die bijdragen aan het grote exploitatietekort. Zo was de inflatie de afgelopen jaren extreem hoog. Daarnaast stegen de lonen fors, ook bij gemeenten, maar ook in de zorg en de bouw. ‘De stijging van de prijzen en lonen hakt er over de gehele linie van gemeenten behoorlijk in.’

Historisch

In 2018 was er voor het eerst sinds jaren sprake van een exploitatietekort bij gemeenten. Toen werd dit vooral toegeschreven aan stijgende kosten in specifieke domeinen, of negatieve grondexploitaties. In de jaren daarna waren er echter weer overschotten. Na dit jaar, en met name vanaf 2026, worden er bij gemeenten grote begrotingstekorten verwacht.

Schuld vliegt uit de bocht

Het huidige exploitatietekort is volgens de VNG een zorgelijke ontwikkeling. ‘Normaal gesproken hebben gemeenten een positief exploitatieresultaat (voor mutatie reserves) van ruim 2% van de baten of meer nodig voor de ‘eigen financiering’ van de jaarlijkse (netto-) investeringen, zodat de schuld niet uit de bocht vliegt.’