Europa redt

Zo kan Nederland voor een paar procent haar geld ophalen en de eigen problemen relatief wat verlichten. Met dank aan PIGS. De ziekte waar deze landen aan lijden, uit zich in elk land anders.

Griekenland kende een volkomen ontransparante overheidsboekhouding. Op het frauduleuze af hielden politici daar zichzelf, elkaar, parlement, kiezers en Europa voor de gek. De schulden stapelden zich op. Toen zelfs door zakenbanken gefaciliteerde trucs niet meer werkten, werd het budgettaire drama zichtbaar.

Ierland en Spanje lijden onder een vastgoeddrama, met volkomen opgeblazen vastgoedportefeuilles. Huiseigenaren staken zich te diep in de schulden, banken wankelden en politici wakkerden het vastgoedvuurtje aan. Portugal moet budgettair ook saneren maar lijdt onder lage groei, wat ontsnappen uit de malaise moeilijker maakt. Groei is immers vaak de sleutel tot de oplossing.

Begrijpelijk maar desondanks bizar dat Ierland, waar alles gaat krimpen, nog met bijna 3 procent groei rekent; economisch bezien welhaast onmogelijk. De PIGS-ziekte is besmettelijk. Veel van de uitstaande middelen bij banken en overheden in deze landen komen uit Nederland, van onze pensioenfondsen en banken. Zo verloor het aandeel ING relatief veel geld op de beurs door zorgen over de hypotheekverstrekking in Spanje.

Echte transparantie over de omvang van de beleggingen van onze pensioenfondsen in PIGS is er niet, maar het ergste valt te vrezen. Wij vatten hier ook griep door varkensziekten elders.

De uitweg? Iedere crisis in de Europese Unie leidt tot nieuwe beleidsinitiatieven die de macht van de lidstaten verder reduceert en die van Europa vergroot. Na de energieproblemen met Rusland (de gaskraan dicht) kwam er Europese coördinatie van het energievraagstuk. Na de IJslandse vulkaanproblemen kwamen er sterke Europese afspraken over luchtverkeer.

De budgettaire problemen bij PIGS hebben nu gezorgd voor een tijdelijk noodmechanisme, waarmee 750 miljard beschikbaar is gekomen. Maar al vanaf 2013 is er een permanent noodmechanisme. En dat is een enorme stap op budgettair terrein, vanwege de met de regeling samenhangende afspraken over begrotingsbeleid en sanctiemogelijkheden jegens overtreders.

Historici zullen later deze eeuw waarschijnlijk vaststellen dat vanaf de val van de muur in 1989 in 25 jaar een ongekend sterk nieuw Europa is gegroeid met enorme bevoegdheden, een sterk opererend parlement en, na afbouw van de tenenkrommende landbouwsubsidies, behoorlijk effectiviteit.

De lidstaten moeten economisch en budgettair steeds meer naar Europa luisteren. Nu al moet Nederland de plannen om uit de crisis te komen en de vergrijzing aan te pakken aan Europa voorleggen. Nieuwe tijden breken aan.