Yahtzee

In december 2021 werd het regeerakkoord van het kabinet-Rutte IV gepresenteerd. En daarin stond een forse korting op het gemeentefonds vanaf 2026. Sindsdien praten we, al tweeënhalf jaar, heel veel over het ‘ravijn van Rutte’ en de ‘kloof van Kaag’.

Beginrijm doet het altijd goed. Vorige maand werd het hoofdlijnenakkoord van het komende kabinet-Schoof gepresenteerd. Staat daarin een oplossing van dat ravijn? Niet volgens de meeste mensen. Sterker nog, die zien een extra bezuiniging in 2026.

Dan worden het gemeente- en provinciefonds namelijk ruim 600 miljoen euro extra gekort omdat alle specifieke uitkeringen (behalve die voor de bijstand) vrij besteedbaar overgaan naar die fondsen - met 10 procent korting. En die specifieke uitkeringen omvatten in 2022 in totaal ongeveer ruim 6 miljard euro. Daarvan kregen de gemeenten ongeveer 4 miljard euro en de provincies ongeveer 2 miljard. Dan zou de extra korting op het gemeentefonds vanaf 2026 ongeveer 400 miljoen euro worden.

Maar daar staat wel iets tegenover. Alle specifieke uitkeringen worden vrij besteedbaar. Daarbij wordt de bezuiniging in 2026 direct voor het volledige bedrag opgelegd. Dat betekent dat de vrije besteding niet alleen gaat gelden voor de specifieke uitkeringen die de gemeenten in 2025 krijgen, maar ook voor de uitkeringen die de gemeenten in alle voorgaande jaren kregen en die nog niet zijn besteed. Voor woningbouw en infrastructuur bijvoorbeeld krijgen de gemeenten soms tien jaar de tijd om te besteden.

Dat betekent niet alleen een besparing op boekhouding en accountants -  dat is klein YAHTZEE bier. Maar het betekent ook: niet hoeven terugbetalen als je geld overhoudt. En dat biedt kansen. Zeker als u weet dat de gemeenten in 2023 ruim 9 miljard euro specifieke uitkering kregen. Meer dan twee keer zo veel als in 2022. Vanaf 2026 elk jaar ruim 9 miljard euro extra, vrij te besteden, met slechts 400 miljoen euro korting.

Als we toch aan het beginrijmen zijn mag u kiezen hoe we dit gaan noemen: de weldaad van Wilders, de yahtzee van Yesilgöz, de oplossing van Omtzigt, of de premie van Van der Plas. Of de schuif van Schoof. Als we déze maatregel van het hoofdlijnenakkoord doorzetten, letterlijk zoals het in het hoofdlijnenakkoord staat, dan heb ik vertrouwen in 2026.