Freeze

Gevreesd en bemind tegelijk. Een dijk van een reputatie. Met een naam die bijna mythisch klinkt: de Meicirculaire.

Daarin staat hoeveel geld de gemeenten het komende jaar van het rijk krijgen. Daarmee bepaalt de meicirculaire de jaarplannen van de gemeenten. Vervelend is alleen dat die reputatie de afgelopen jaren te grabbel is gegooid. In de meicirculaire van de afgelopen jaren stond namelijk niet meer hoeveel geld de gemeenten het jaar erop wél zouden krijgen, maar er stond vooral in hoeveel geld de gemeenten het jaar erop níét zouden krijgen. Elk jaar viel de rijksuitkering namelijk tegen. Altijd kregen de gemeenten minder dan de meicirculaire aankondigde.

Daarom werd een plannetje bedacht, met de naam ‘freeze’, bevriezen. De freeze is de simpele afspraak dat de gemeenten elk jaar krijgen wat in de meicirculaire wordt aangekondigd. Niet meer, maar ook niet minder. De stand van de meicirculaire wordt als het ware bevroren. Dat maakt direct een einde aan alle onzekerheid.

En dat is prettig voor de gemeenten. Niet pas in mei ná het begrotingsjaar weten de gemeenten wat ze krijgen, maar twee jaar eerder, in mei vóór het begrotingsjaar. De gemeenten kunnen dan een begroting opstellen met volledige zekerheid over hoeveel geld ze volgend jaar van het rijk krijgen. Daar staat wel een levensgroot nadeel tegenover: als het rijk nieuwe uitgaven bedenkt ná de freeze van de meicirculaire, telt dat niet meer ‘trap op’ mee. Minister Dijsselbloem van Financiën kan dus bijna twee jaar goedkoop ‘winkelen’. Reken maar dat die verleiding voor hem groot is! Erg groot. Te groot. Reken maar dat zo’n freeze de gemeenten elk jaar tientallen of honderden miljoenen euro’s kost.

Toch is Dijsselbloem tegenstander van de freeze in mei. Met een merkwaardig argument: hij kan de Tweede Kamer de cijfers van de meicirculaire niet toelichten. Alsof dat van belang is. De echte reden is dat in mei nog niet alle bezuinigingen van Prinsjesdag meetellen. Dijsselbloem wil daarom wel een freeze in september. Dat is weliswaar te laat voor de begroting van de gemeenten, maar geeft hem nog ruim de tijd om goedkoop te winkelen. Als je iets doet, doe het dan goed. Als je kiest voor een freeze, freeze dan in mei. Maar ik zou zeggen: freeze niet. Ik vrees de freeze.