Vervelend

Eind vorig jaar verscheen de evaluatie van het btw-compensatiefonds. Dat is een fonds van het ministerie van Financiën waar de gemeenten hun btw kunnen declareren.

De evaluatie ging over 2016 tot en met 2020. In die vijf jaar is er ruim 17 miljard euro btw-compensatie gegeven. Dat komt neer op 1.000 euro per inwoner. Dat bedrag rechtvaardigt een goede, onafhankelijke evaluatie. Maar niks daarvan. Het ministerie heeft de evaluatie van het fonds zelf uitgevoerd.

Wat is de aanbeveling van de evaluatie van deze 17 miljard euro? Wel, het ministerie vindt dat er heel veel menskracht aan wordt besteed. Die mensen kosten allemaal geld, namelijk 2 tot 3 promille van het fonds. Dat vindt het ministerie veel en vervelend. Die kosten moeten omlaag.

Ik vind vervelend dat het een slechte evaluatie is. De evaluatie moet nagaan of het rijk het goede bedrag in het btw-compensatiefonds stopt. Het btw-compensatiefonds moet elk jaar groeien met twee bedragen: met de verwachte btw over nieuwe taken, en met compensatie voor het accres van het gemeentefonds. Wat die nieuwe taken betreft: in die vijf jaar heeft het rijk daarvoor 483 miljoen euro in het fonds gestopt. Of dat bedrag correct is, is niet te controleren. De reden: het rijk weigert in de evaluatie toe te lichten waarom hij welke bedragen erin heeft gestopt.

De data blijven geheim. Uit de evaluatie blijkt dat ook het ministerie van Financiën zelf niet weet of die compensatie correct is. Helaas is dat niet uitgezocht in de evaluatie. Het ministerie maakt zich zorgen over de btw-compensatie voor nieuwe taken, met een merkwaardige redenering. Als het rijk te veel btw in het fonds stopt voor nieuwe taken, dan krijgen de gemeenten te veel compensatie.

En als het rijk te weinig btw in het fonds stopt, dan krijgen de gemeenten volgens de evaluatie óók te veel compensatie. Wie dit snapt, mag het zeggen. En wat het accres betreft: uit de cijfers van de evaluatie blijkt dat het rijk in die vijf jaar 420 miljoen euro te weinig accres in het btw-compensatiefonds heeft gestopt. Dat staat er niet letterlijk in, dat moet je zelf afleiden uit de cijfers. De gemeenten hebben dus 420 miljoen euro te weinig gekregen. Dát vind ik het vervelendste van alles.