Beter ten halve gekeerd

Deze verplichtingen liggen werkelijk op alle beleidsterreinen. Het onderzoeksbureau Sira Consulting heeft in het rapport Nulmeting Administratieve Lasten Interbestuurlijk een overzicht gemaakt. De meeste informatieplichten, 48, vloeien voort uit de Gemeente- en Provinciewet en liggen op bestuurlijk terrein. 30 informatieplichten gaan over maatschappelijke zorg, 24 zijn voor de ruimtelijke ordening, 23 voor het milieu, 17 liggen op het gebied van werk en inkomen, 16 gaan over kunst en ontspanning, 15 over wegen en water, 12 over openbare orde en veiligheid, 10 zijn voor het onderwijs, 7 over wonen wijken en integratie, 5 over het groen, en 14 over andere zaken.

De duurste informatieverplichtingen zijn die van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), die de gemeenten dertien miljoen euro kosten. De bijstandswetten kosten negen miljoen euro, de milieuregelingen zeven miljoen, het investeringsbudget stedelijke vernieuwing ook zeven miljoen, en de verantwoording over de naleving van de leerplichtwet kost de gemeenten jaarlijks vijf miljoen euro. De gemeenten hadden dat geld liever besteed aan huishoudelijke hulp voor ouderen, werkgelegenheid, milieu, woningverbetering of onderwijs...

Als de gemeenten en provincies al deze informatie niet aan de ministeries zouden hoeven te verstrekken, dan zouden ze twee derde ervan niet meer verzamelen, blijkt uit het onderzoek. Slechts een derde ervan vinden ze zelf nuttig om te weten.

Het onderzoeksbureau doet het Rijk vijf aanbevelingen. Ten eerste moeten de ministeries de doelmatigheid van al deze administratieve verplichtingen eens gaan bekijken. Ten tweede moeten de ministeries zorgen voor duidelijke regels. Gemeenten en provincies zijn veel tijd kwijt met discussies over hoe nieuwe regels moeten worden uitgevoerd. Een voorbeeld hiervan zijn de onduidelijke informatieverplichtingen van het Investeringsbudget Landelijk Gebied.

Direct bij de start van een regeling zou het Rijk duidelijk moeten maken welke verantwoording het eist van de gemeenten en provincies, zowel door duidelijke regels als door duidelijke voorlichting. Ten derde zouden de regels niet te vaak moeten wijzigen. Wijzigingen in de regels leiden immers tot veel administratieve lasten. Ten vierde komen veel informatieverplichtingen voort uit het aanvragen van allerlei bijzondere subsidiepotjes van het Rijk, zoals specifieke uitkeringen en decentralisatie-uitkeringen, en de verantwoording van de besteding daarvan.

En ten slotte moet het Rijk niet te veel details vragen, maar genoegen nemen met verantwoording op hoofdzaken. Het Rijk heeft als doel gesteld om in vier jaar een kwart van de administratieve lasten te schrappen. Ik vind die ambitie te laag. De helft moet eraf, minstens!