Lokale overheden kunnen inspraak bij TTIP vergeten

Provincies en gemeenten worden niet betrokken bij de besluitvorming over het handelsverdrag TTIP. In Duitsland, België en Frankrijk hebben honderden vrezende gemeenten zich 'TTIP-vrij' verklaard of inspraak geëist bij de regering, maar dat gaat niet gebeuren, zo blijkt tijdens een TTIP-seminar van het Europees Parlement.

ISDS-clausule
Veel buitenlandse gemeenten en regio’s maken zich zorgen over TTIP omdat er een mogelijk een ISDS-clausule wordt afgesloten met de Verenigde Staten. Via die clausule kunnen bedrijven overheden aanklagen wanneer zij hun winsten zien slinken door een politiek besluit. Tijdens een seminar over TTIP, voorafgaand aan de ontwerpresolutie waarin het parlement zijn standpunt over lopende TTIP-onderhandelingen kenbaar maakt, vertellen diverse commissieleden dat lokale overheden niet bij de onderhandelingen worden betrokken. Tegelijkertijd melden ze ook dat het op handen zijnde handelsverdrag grote invloed heeft op de regio en dat lokale overheden de ontwikkelingen daarom moeten volgen, iets dat in Nederland amper gebeurt, zo toonde Binnenlands Bestuur eerder aan.

Nationale parlementen beslissen mogelijk mee

Parlementatiër Godelieve Quisthoudt-Rowohl van de Europese Volkspartij (christendemocraten), lid van de Commissie internationale handel, legt tijdens het seminar in Brussel uit dat de onderhandelingen alleen tussen de Europese Commissie en de Amerikaanse equivalent worden gevoerd. Dat betekent dat ook nationale parlementen momenteel niet kunnen meebeslissen over de grote lijnen van het verdrag, waaronder de komst van een ISDS-clausule. ‘Nationale parlementen kunnen niet meebeslissen, dat is in dit stadium nog veel te ingewikkeld. We moeten eerst afwachten, zodat er een uiteindelijke tekst geformuleerd wordt waar we als Europees parlement over gaan stemmen. Er zijn nu zoveel wijzigingen en ontwikkelingen dat het simpelweg niet te doen is om ook de afzonderlijke landen te betrekken bij beslissingen in deze fase.' 

Latere fase besluitvorming
Een woordvoerder van het Europees parlement benadrukt dat nationale parlementen mogelijk in een latere fase toch de kans krijgen om mee te beslissen, en dan wel aan het einde van het besluitvormingsproces. Dat is echter nog niet bevestigd door de Europese Commissie en voorlopig nog afwachten. 'Een stem tegen TTIP van één land betekent in dat geval dat het geen doorgang zal vinden.' Volgens de woordvoerder zou het goed kunnen dat er over bepaalde onderwerpen van TTIP, die momenteel niet door de EU gereguleerd worden, door landen afzonderlijk besloten wordt. 

Gevolgen voor gemeenten

Voor nationale parlementen is meebeslissen over bijvoorbeeld een ISDS-clausule nog erg onzeker, voor lokale overheden lijkt het helemaal uitgesloten. Ondanks dat Europese regio's en gemeenten zich er flinke zorgen over maken. Bernd Lange, voorzitter Commissie internationale handel, bevestigt dat: ‘Lokale autoriteiten worden niet betrokken bij de onderhandelingen over TTIP. Maar in de toekomst zullen ze wel met de gevolgen van het verdrag te maken krijgen, aangezien zij als overheid publieke diensten leveren en aanbestedingen doen. Het is dus zaak dat zij zich in de materie gaan verdiepen en goed op de hoogte zijn.'

Economische gevolgen 

Europarlementariër Marietje Schaake van The Alliance of Liberals and Democrats for Europe (ALDE), schaduwrapporteur en woordvoerder over TTIP van de ALDE-groep, sluit zich bij Lange aan. ‘TTIP beïnvloedt gemeenten op economisch vlak. Denk bijvoorbeeld aan de haven in Rotterdam, waar banen ontstaan, maar ook kleine agrarische gemeenten, waar boeren hun producten exporteren naar de Verenigde Staten. De economische impuls zal in bepaalde regio’s goed merkbaar worden. Echter: de Europese Commissie doet de onderhandelingen, omdat de schaal zo groot is. De Europese Commissie verdedigt in deze fase het belang van alle gemeenten, het heeft geen zin om met deze lokale partijen onderling te onderhandelen. Lokale overheden zijn belangrijke stakeholders. Maar het wordt te complex om ze rechtstreeks bij de onderhandelingen te betrekken.’