BZK wil bezuinigingen artikel 12-gemeenten niet beperken

Demissionair minister Hugo de Jonge is er geen voorstander van om gemeenten die onder verscherpt financieel toezicht staan te verbieden bepaalde bezuinigingen door te voeren. Dat schrijft hij in antwoorden op Kamervragen van de SP. Die partij maakt zich zorgen om de situatie in de gemeente Vlissingen, op dit moment de enige ‘artikel 12-gemeente’ van Nederland. Volgens De Jonge voldoet Vlissingen nog steeds aan haar zorgplicht.

Kassa

Aanleiding voor de vragen van de SP was een uitzending van het programma Kassa, waaruit zou blijken dat de gemeente inwoners met een zorgvraag niet goed helpt. Het televisieprogramma sprak daarvoor met een aantal inwoners, die zich door de gemeente niet goed geholpen voelen. De FNV schaarde zich achter die inwoners en sprak zich tevens kritisch uit over het lokale beleid. De gemeente zelf is het overigens niet eens met de bevindingen.

Artikel 12

Zo legt Kassa in haar uitzending de link tussen de klachten over de uitvoering van de Wmo en de financiële situatie in Vlissingen. Die is namelijk heel slecht. De gemeente staat al jaren onder financiële curatele en heeft de zogenaamde artikel 12 status. Het college zegt echter niet te bezuinigen op hulp aan inwoners, en zich te houden aan de landelijke wetgeving wat betreft Wmo en Jeugd Daarnaast wijst het gemeentebestuur erop dat de lokale verordening vrijwel gelijk zijn aan die van andere gemeenten.

Kamervragen

Toch maakt ook de SP zich zorgen over de gevolgen van de gebrekkige gemeentelijke financiën op het lokale hulpaanbod. Volgens de partij is het ontoelaatbaar dat het ‘van je postcode mag afhangen of iemand recht heeft op fatsoenlijke zorg- en inkomensvoorzieningen’. Kamerlid Bart van Kent wilde dan ook van de minister weten of de gemeente in zijn ogen nog wel aan de zorgplicht voldoet. Dat is volgens De Jonge het geval.

Zorgplicht

‘In het lopende artikel 12-traject van Vlissingen wordt conform artikel 12-beleid rekening gehouden met het voldoen aan wet- en regelgeving, haalbaarheid van bezuinigingen en mogelijke consequenties voor de burgers. Op basis daarvan heb ik niet het beeld dat Vlissingen haar zorgplicht niet nakomt’, schrijft hij. Volgens de minister zijn in Vlissingen gezien het artikel 12-traject wel alle mogelijke bezuinigingsmaatregelen geïnventariseerd, en is inderdaad ingezet op het beheersbaar houden van de kosten in het sociaal domein.

Basisafspraak

Van Kent geeft in zijn vragen aan van mening te zijn is dat er landelijk een basisafspraak moet komen voor het zorg- en inkomensbeleid van gemeenten. Hoewel de minister onderschrijft dat lokale verschillen een belangrijk aandachtspunt zijn, zoals eerder opgemerkt door de Comissie sociaal minimum, laat hij eventuele veranderingen in de beleidsvrijheid van gemeenten aan een volgend kabinet. ‘Hoe hiermee om te gaan, is een grote vraag waar zorgvuldig naar gekeken moet worden, en waar potentieel grote consequenties aan verbonden zijn voor de verantwoordelijkheidsverdeling tussen Rijk en gemeenten.’

Beleidsvrijheid

Ten slotte benoemt De Jonge dat hij er geen voorstander van is om de beleidsvrijheid van artikel 12-gemeenten in te perken door bepaalde beleidsterreinen uit te sluiten van bezuinigingen of aanpassingen. Voortvloeiend uit de decentralisaties van 2015 is de leidende beleidsopvatting nog steeds dat gemeenten beleidsvrijheid hebben, omdat ze het dichts bij de burger staan.

Gemeentefonds

Verder zou een beperking van de bezuinigingsopties kunnen leiden tot een langere artikel 12-status. Dat is volgens de minister niet wenselijk, mede omdat het artikel 12-stelsel is gebaseerd op solidariteit tussen de gemeenten. De extra middelen die artikel 12-gemeenten ontvangen worden namelijk gekort op het gemeentefonds.