Zorgvuldige afstemming

U kent vast het WODC nog wel. Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat als richtlijn hanteert: ‘Opdrachten aan het WODC om formuleringen, uitkomsten, onderzoeksmethoden of veronderstellingen aan te passen, zijn niet mogelijk.’ 

Maar in december bleek het WODC helemaal niet wetenschappelijk en helemaal niet onafhankelijk. Er was zorgvuldige afstemming en samenwerking met het ministerie. De uitkomsten van diverse WODC-onderzoeken bleken gedicteerd door de minister. Dat is fout van het WODC maar vooral fout van de minister. Alleen een zwakke minister gebruikt deze truc. Alleen een zwakke minister misbruikt zo zijn positie.

Ik vraag me nu af: hoe zit dat bij het openbaar bestuur? Is daar het onderzoeksbureau wel wetenschappelijk? Zijn daar de onderzoeken wel onafhankelijk? Ik moet u teleurstellen als u een spannend antwoord verwacht. Voor het openbaar bestuur bestaat geen ministerieel onderzoeksbureau. Alle onderzoeken worden uitbesteed aan commerciële bureaus. Het openbaar bestuur heeft wel adviesraden. Die onderzoeken niet alleen, die adviseren ook. Daarvan is de onafhankelijkheid dus nog belangrijker dan van het WODC. Daarom staat de onafhankelijkheid in de Kaderwet Adviescolleges. En zijn de adviesraden in het openbaar bestuur echt onafhankelijk?

Opnieuw moet ik u teleurstellen als u een spannend antwoord verwacht. De Raad voor de financiële verhoudingen en de Raad voor het openbaar bestuur zijn vorig jaar juli gefuseerd. Het heeft hooguit nog historisch belang om hun onafhankelijkheid te onderzoeken. Hooguit iets voor een masterthesis van een student bestuurskunde – omwille van de onafhankelijk uit te voeren vanuit de universiteit, niet vanuit het ministerie.

De advisering over het openbaar bestuur en de financiële verhouding doet sinds juli de nieuwe Raad voor het Openbaar Bestuur – nu met drie hoofdletters. Die nieuwe raad is nog maar kort bezig. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft nog maar één advies gevraagd aan die raad. Ik heb die adviesaanvraag toch maar even gelezen. En wat schrijft ze? ‘Zoals ambtelijk besproken, hecht ik aan zorgvuldige afstemming en samenwerking tijdens het onderzoek.’ Ik moet u dus wéér teleurstellen. Want u had toch niet echt onafhankelijk advies verwacht?