'Vertrouwen opbouwen in vredestijd'

Het is verleidelijk om op sociale media te speuren naar signalen die erop wijzen dat er binnenkort in de wijk rellen oplaaien. Maar om online aangejaagd geweld aan te pakken, is het effectiever om al in ‘vredestijd’ online relaties met mogelijke herrieschoppers aan te knopen en te zorgen dat het niet zo ver komt. Tot die conclusie komen NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen.

Preventieve aanpak

In samenwerking met de regio Amsterdam-Amstelland maakten de onderzoeksinstellingen een handreiking voor het preventief aanpakken van online aangejaagd geweld. De handreiking ‘interventies in de cyclus van online aangejaagd geweld’ biedt tips en randvoorwaarden voor jongerenwerkers, gemeenten en politie.

Drie conflictfasen 

Het onderzoeksteam onderscheidt drie conflictfasen in de cyclus van online aangejaagd geweld: vredestijd, crisis en nazorg. Een effectieve aanpak begint met het opbouwen van goede relaties in vredestijd, schrijven ze. De handreiking beschrijft hoe organisaties online ‘een vinger aan de pols’ kunnen houden bij allerlei groepen. Er staat onder meer in dat professionals met een individueel, professioneel account het contact kunnen initiëren, bijvoorbeeld door online stellingen te plaatsen.

De handreiking biedt handelingsperspectief tijdens de crisis en beschrijft daarnaast wat er in de ‘nazorgfase’ moet gebeuren, zoals het herstellen van relaties die door het conflict zijn beschadigd. Dat kan bijvoorbeeld door online privéberichten (DM’s) te versturen naar doelgroepen die betrokken zijn bij een incident, zodat het contact blijft bestaan en er niet te veel tijd overheen gaat voordat er een fysieke afspraak staat.

In de kinderschoenen

Volgens hoofdonderzoeker Anna Bartelds staat online werken in het jongerenwerk nog in de kinderschoenen. ‘Het is niet iets dat je er zomaar even bijdoet,’ zegt ze. ‘Het vraagt veel expertise en flexibiliteit. Faciliteer dat als organisatie, zorg voor extra uren. En leg afspraken vast over wie welke taken op zich neemt rond online aangejaagd geweld.’  

Privacywetgeving

Lector Willem Bantema van het lectoraat Bestuur en Veiligheid in een Digitaliserende Samenleving hamert al langer op de noodzaak van een ‘preventievere’ aanpak van online aangejaagde ordeverstoringen. ‘Actief speuren komt momenteel meer en meer onder druk te staan vanwege privacywetgeving en het is ook maar de vraag of op basis van losse signalen een zinvolle duiding mogelijk is.’

Voor de handreiking interviewde het onderzoeksteam jongerenwerkers en politiemedewerkers. Ook doken ze de wetenschappelijke literatuur in. De informatie uit de handreiking wordt opgenomen in het barrièremodel ‘Online aangejaagde ordeverstoringen’ van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).