Deel je data zodat Nederland digitaal soevereiner wordt

Ik kwam erachter dat een van mijn boeken, Niet appen tijdens het eten, gebruikt is om ChatGPT mee te trainen. Dat is grappig, want ik kan me helemaal geen mailtje van OpenAI-CEO Sam Altman herinneren waarin hij mij om toestemming vraagt. Ik ben er zelfs nooit voor betaald – laat staan bedankt. Maar gemeenten, bibliotheken en universiteiten kunnen wel betaald (en bedankt) worden als ze hun data delen. Zo helpen ze om Nederland digitaal soevereiner te maken. 

Zelfs ChatGPT vindt dat auteursrechtenschending niet deugt

Ik besloot om ChatGPT te vragen wat‘ie er eigenlijk zelf van vindt dat OpenAI mijn werk gebruikt om ChatGPT mee te trainen. Het antwoord zal je verbazen: ‘Het is slim, maar het is niet netjes. Het voelt op z’n minst als een vorm van intellectuele toe-eigening zonder krediet of compensatie.’

Als je mij niet gelooft als ik zeg dat het niet deugt wanneer mijn werk (zonder toestemming of compensatie) wordt gebruikt om ChatGPT mee te trainen, geloof dan alsjeblieft ChatGPT zelf.

Dit gaat natuurlijk niet om mij. Misschien vind ik het wel prima dat meer mensen leren over digitale etiquette, nu mijn intellectueel eigendom is gebruikt als trainingsdata voor ChatGPT. Dit gaat om alle kunstenaars, schrijvers, journalisten en andere makers wier werk nu in een AI-model zit en waar ze het nooit meer uitkrijgen. Zoals de legendarische animator Hayao Miyazaki, die het gebruik van AI in de kunst een 'belediging voor anime, kunst en het leven' noemde en die nu moet toezien hoe Jan en alleman ChatGPT's ‘Ghibli AI-filter’ toepast.

Auteursrechtenschending als bedrijfsrisico

Het is niet alleen de vraag of het netjes is dat AI-bedrijven zonder toestemming het werk van kunstenaars gebruiken. Het is ook de vraag of bedrijven geen onnodige risico’s lopen als ze dit soort AI-toepassingen gebruiken.

Bedrijven in de game-industrie blijven bijvoorbeeld ver weg van AI-tools omdat ze bang zijn dat ze later worden aangeklaagd voor auteursrechtenschending. (Wie overigens dacht dat de gamesector een niche-industrie was, komt bedrogen uit: gaming is groter dan de muziek- en filmindustrie… samen. Dat maakt de sector verre van onbeduidend.) 

Eerlijke AI

De manier waarop AI-bedrijven omgaan met het werk van kunstenaars doet denken aan de manier waarop we aan het begin van deze eeuw omgingen met het werk van muzikanten. Denk eens terug aan Napster en The Pirate Bay, waarmee massaal muziek gedownload werd. En ook toen was er goed nieuws (gratis muziek voor iedereen) en minder goed nieuws (muzikanten wier carrière niet van de grond kwam, omdat ze niets verdienden met het uitbrengen van hun muziek).

Misschien is het wel tijd voor een ‘Spotify voor AI’, dat makers betaalt voor het gebruik van hun data. Gelukkig zijn er steeds meer van dat soort initiatieven. Zoals ProRata.ai, dat samenwerkingen heeft met onder meer The Financial Times, Scott Galloway en Seth Godin. Een voorbeeld dichterbij huis is GPT-NL, een in Nederland ontwikkeld taalmodel dat ons minder afhankelijk moet maken van Amerikaanse en Chinese AI-bedrijven.

Daarom de volgende oproep: deel je data met dit AI-bedrijf. Ten eerste geeft het je de kans om voor de verandering eens met consent je data te delen. Ten tweede moet GPT-NL bijdragen aan de digitale soevereiniteit van Nederland, zodat we ook AI kunnen gebruiken die niet ontwikkeld is door iemand die naast Trump in het Witte Huis poseert. En ten derde biedt het delen van data je mogelijk een nieuw verdienmodel. Wie weet verdien je zo dus toch nog iets met al die ongetwijfeld gigantisch goed geschreven blogs, die tot dusver door nog maar zes bezoekers op je website zijn gevonden.