Ollongren: gemeenten onvoldoende bewust van AVG

Het is duidelijk dat gemeenten hulp nodig hebben bij het naleven van privacywetgeving bij het verwerken van persoonsgegevens en het is een taak van het rijk om ze daarin te ondersteunen. Dat schrijft minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66). In mei bleek uit onderzoek dat gemeenten online nepaccounts gebruiken om met burgers mee te kijken en dat ambtenaren zich er niet van bewust zijn dat dat niet mag. De minister merkt op dat steeds meer veiligheids- en leefbaarheidsvraagstukken zich online afspelen.

Handhaving

Het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en NHL Stenden Hogeschool liet zien dat monitoring van sociale media in vrijwel alle gemeenten plaatsvindt, vat de minister samen, maar dat de middelen uiteenlopen. ‘Als bij monitoring persoonsgegevens worden verwerkt, mag dat alleen binnen de kaders van de AVG. Handhaving vindt door de Autoriteit Persoonsgegevens plaats en kan tot boetes leiden.’ Het onderzoek laat volgens Ollongren 'zien dat men nog onvoldoende bewust is van de kaders van de AVG'.

Steeds meer online

De minister reageert op Kamervragen van Wybren van Haga (Groep Van Haga) die dergelijke monitoring een taak van de politie vindt en ‘niet van ambtenaren die voor Sherlock Holmes willen spelen’. Veiligheids- en leefbaarheidsvraagstukken verplaatsen zich naar de online wereld, merkt Ollongren op. Buurtwerk bijvoorbeeld ook. ‘Zowel de gemeente als de politie hebben derhalve wettelijke taken in het kader van de handhaving van openbare orde en veiligheid. Deze worden dus ook online uitgeoefend.’

Dark web

Gemeenten wachten op een protocol van Binnenlandse Zaken waarin staat hoe ambtenaren het beste kunnen omgaan met gegevens van hun inwoners en Ollongren verwacht dat zoiets eind dit jaar komt. Begin augustus kwam de VNG al wel met de Handreiking Internetonderzoek waarin onder andere staat dat ambtenaren niet onder een schuilnaam in contact kunnen treden met inwoners, maar dat het dark web wel een bron is die ze mogen gebruiken om de gegevens van bijstandsontvangers te controleren.

Eigen verantwoordelijkheid

Van Haga is ook benieuwd naar Ollongrens mening over de situatie in Delft, waar de burgemeester de werkwijze van ambtenaren laat onderzoeken. De Autoriteit Persoonsgegevens noemde de situatie zorgelijk en de minister vindt dat de toezichthouder hiermee een ‘stevig signaal’ afgeeft. ‘Gemeenten hebben echter hun eigen verantwoordelijkheid om wettelijke regels na te leven.’ Zij zullen zelf dan ook maatregelen moeten nemen. ‘Wanneer naleving en intern toezicht tekort schieten, zal ik hier in mijn gesprekken met de VNG en gemeenten aandacht voor vragen.’