Buurtwacht met peperdure drone

Een buurtwacht in het Gelderse Neder-Betuwe maakt gebruik van een drone met warmtebeeldcamera, die ongeveer tienduizend euro heeft gekost. Een buurtwacht is een groep burgers die vrijwillig de buurt bewaakt. Daarbij komt steeds vaker professionele apparatuur kijken.

Professionele buurtwacht

Volgens De Telegraaf is er sprake van toenemende professionalisering van buurtwachten en hun materieel in Nederland. De buurtwacht van Neder-Betuwe werd opgericht toen in 2015 de laatste politiepost in de gemeente zijn deuren sloot. Burgemeester Jan Kottelenberg is tegenover de krant enthousiast over de professionaliteit van de burgerwachten: ‘Leden worden gescreend en getraind, er is goed overleg met de wijkagent en de aansturing is strak, volgens een commandostructuur.’

Mag dat?

De drone is betaald vanuit een stichting waaraan ondernemers en particulieren uit de gemeente bijdragen. Volgens de oprichters van de burgerwacht wordt de drone alleen ingezet in overleg met de politie. Maar mogen burgers zomaar een drone met warmtebeeldcamera inzetten om hun buurt te bewaken? Hoe zit het met de privacy?

Geen persoonsgegevens

Beelden afkomstig van een warmtebeeldcamera zijn geen persoonsgegevens, zegt ict-jurist Arnoud Engelfriet. Persoonsgegevens zijn alle gegevens waarmee mensen direct of indirect te herkennen zijn. Als je herkenbaar op een foto staat die door een camera op een drone is gemaakt, dan is dat een persoonsgegeven. Ook een beeld van een ‘poppetje’ in de achtertuin van een huis is verdedigbaar ‘herkenbaar’ omdat je mag veronderstellen dat dat  de bewoner is en het adres is via Kadaster te vinden, aldus Engelfriet. Maar een warmtebeeld laat hooguit een silhouet zien, waaruit weinig meer valt op te maken dan dat het om een mens gaat en niet om een hond of een fiets.

Afleidbare informatie

De omstandigheden waaronder de drone wordt ingezet, maken echter veel uit. Volgens jurist Marit Gorissen van Nysingh advocaten en notarissen is uit beelden van warmtebeeldcamera’s veel informatie af te leiden. ‘Je kunt bijvoorbeeld duidelijk zien waar iemand zich bevindt. Er kan ook sprake zijn van een verwerking van persoonsgegevens wanneer informatie indirect te herleiden is tot een persoon, door gegevens te combineren met andere gegevens.’ Dit is bijvoorbeeld het geval als je via een warmtebeeldcamera ziet dat er een persoon in een tuin zit en via het adresboek kunt achterhalen om wie het waarschijnlijk gaat.

Opsporingsbevoegdheid

Voor het verwerken van persoonsgegevens is een rechtmatige grondslag nodig. De politie mag middelen zoals een cameradrone inzetten met de opsporingsbevoegdheid als grondslag, maar een burgerwacht heeft deze bevoegdheid niet. Ook niet als de politie daarvoor toestemming geeft, benadrukt Gorissen. ‘Je kunt dit recht niet zomaar overdragen aan een ander, dat is niet hoe de AVG werkt.’

Niet geoorloofd

Ook het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) is kritisch over de inzet van dit soort professioneel materieel door burgers. ‘Het inzetten van opsporingsbevoegdheden is voorbehouden aan de politie,’ reageert een woordvoerder van het CCV. ‘Strikt genomen is de burgerwacht dan ook in overtreding.’ Dat de politie de buurtwacht blijkbaar toestemming geeft om de drone in te zetten, maakt het nog niet geoorloofd om er strafbare feiten mee op te sporen. ‘Waakzaamheid is goed, maar ga geen politieagent spelen,’ aldus het CCV.