‘Gemeenten gaan steeds meer lijken op Bol.com’

De gemeentelijke dienstverlening kan door de inzet van kuntsmatige intelligentie slimmer en sneller worden, de handhaving en opsporing ook. ‘Drie kwart van alle taken binnen gemeenten kunnen worden door een AI-toepassing worden afgehandeld.’

Vragen van inwoners beantwoorden met behulp van een chatbot. Camera’s die kunnen ‘zien’ en ‘ruiken’ wanneer bezoekers van een uitgaansstraat niet helemaal in de pas lopen. Of die toeristen aan de hand van een automatisch vertaalsysteem voorzien van actuele informatie. In de eigen taal. Het zijn slechts een paar voorbeelden van wat er kan met kunstmatige intelligentie c.q. artificial intelligence (AI).

Aanvraag vergunningen
Rob van den Hoven van Genderen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging AI en Robotrecht, denkt dan ook dat AI zeker van toegevoegde waarde kan zijn voor gemeenten en de gemeenschap. ‘Contacten en informatie-uitwisseling kunnen prima worden ondersteund door goed functionerende chat- en videobots met een selectief zelflerend vermogen. De aanvraag van vergunningen, paspoorten, rijbewijzen of uittreksels kan zonder meer door AI worden afgewikkeld. Maar ook het inspreken bij gemeentelijke commissievergaderingen door inwoners en belanghebbenden via een livestream kan door middel van AI sterk worden vereenvoudigd.’

Toverformule
Van den Hoven van Genderen schat in dat uiteindelijk 75 procent van alle taken binnen gemeenten afgehandeld kunnen worden door een AI-toepassing. Daarbij maakt hij een bruggetje naar de AI-modellen die door partijen als Bol.com, Amazon of Coolblue worden gebruikt. ‘Dergelijke modellen zijn op zich niet slecht, in de zin dat het niet altijd nodig is dat er een natuurlijk persoon tussen zit.’

Marlies van Eck, universitair docent bij het eLaw Instituut van de Universiteit Leiden en adviseur AI en recht bij Hooghiemstra & Partners gelooft dat gemeenten steeds meer zullen gaan lijken op een partij als Bol.com. Sterker: zij denkt dat het onvermijdelijk is. ‘De samenleving verandert en ook de manier waarop wij informatie willen, is veranderd. We nemen steeds minder genoegen met het feit dat over een beslissing een paar weken moet worden nagedacht. Het is wel duidelijk dat er iets moet gebeuren, ook bij de overheid. Een probleem is wel dat overheden aan de achterkant over het algemeen nog steeds erg oude systemen hebben draaien, die niet bepaald innovatief en flexibel zijn. Ik vermoed dan ook dat er wel enige tijd overheen zal gaan voordat je die veranderingen echt merkt. Mogelijk kan AI helpen om een en ander te versnellen, maar besef wel dat het geen toverformule is’, aldus Van Eck.

Formuliergericht
Ze is ervan overtuigd dat gemeenten door ontwikkelingen als AI worden gedwongen om anders te gaan werken. ‘AI gaat iedereen beïnvloeden en daar horen ook ambtenaren en bestuurders bij. Je ziet iets vergelijkbaars al gebeuren met smart cities en de regulering van de stad. Hoe kijk je naar grote verkeersstromen of grote bezoekersaantallen? Dat wordt nu eigenlijk al via technologie gemonitord en gemanaged. Mijn indruk is dat dat ook voor de processen gaat gebeuren die nu nog vrij formuliergericht zijn. Vermoedelijk zal dat een stroom worden die door AI bestuurd gaat worden en uiteindelijk op die manier veel sneller daar is, waar het zou moeten zijn.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 12 van deze week. (inlog)