De digitale Betuwelijn

Waarschijnlijk is het daarom dat budgetoverschijdingen bij grote projecten relatief weinig burgerwoede opleveren. De Betuwelijn, ooit gestart met een calculatie van minder dan 1 miljard euro, maar sterk gefinished met zo’n 5 miljard als totale kosten. Een kostenstijging van ruim 400 procent, daar kan de Amsterdamse Noord-Zuidlijn een puntje aan zuigen.

Toch is er nooit een demonstratie geweest op het Plein in Den Haag over die 4 miljard euro. Verder dan een onderzoek van de Rekenkamer is het niet gekomen. Dat de Betuwelijn impopulair was en is heeft met iets anders te maken. Er was een breed gedeeld besef in de samenleving dat er groots geïnvesteerd werd in een achterhaald idee. Frits Bolkenstein verwoordde het fraai als ‘dit stuk ijzer voor 100 jaar’. Een 19de eeuwse oplossing voor een land dat op de drempel stond van de 21ste eeuw. Kennelijk was onze politieke elite niet in staat om iets beters te verzinnen. Dat was verontrustend. Alsof de directeur besluit om alle typemachines in de typekamer te vernieuwen terwijl de hele organisatie al jaren op computers werkt.

Ik moest daar aan denken toen ik onlangs door iemand gewezen werd op de kosten van de automatisering bij het Rijk. Het ministerie van VROM gaf vorig jaar een opdracht van 30 miljoen euro aan Getronics om voor de periode van 1 jaar alle computers op het departement te beheren. Het ging om 4.500 werkplekken, per werkplek € 6.666 euro per jaar. Is dat te veel geld? Tsja, dat hangt er vanaf hoe je het bekijkt. Geld is zo abstract.

Totdat mijn twee tafelgenoten de perfecte manier van kijken aanreikten, waardoor alles mooi in perspectief kwam te staan. Voor dat bedrag kun je (zelfs zonder quantumkorting) vijfentwintig gloednieuwe netbooks kopen van een gerenommeerde fabrikant. Stel je voor: een ROC ergens in Nederland. Via de camera’s van het Journaal en RTL Nieuws zien we in een klaslokaal vijfentwintig gloednieuwe glimmende netbooks staan. Achter die netboeks zitten vijfentwintig eerstejaars leerlingen zo mogelijk nog harder te glimmen, apetrots met hun gloednieuwe computer. Zet daarnaast één ambtenaar van VROM achter z’n pc.
Klaar.

Voor één jaar automatisering van VROM kunnen we 4.500 klassen in Nederland een gloednieuwe laptop geven. Dat kan niet kloppen. De rijksautomatisering is kennelijk een digitale Betuwelijn. Te hoge tarieven, te veel ondersteuning, IT-bedrijven die er te veel geld aan verdienen, overheidsorganisaties die slecht onderhandelen, de ambtelijke en politieke top die het laten gebeuren. Gelukkig duurt het niet lang meer. De gemeente Los Angelos gaat over op Google, waarbij IT-bedrijf CSC de ondersteuning levert. In totaal gaat het om een contract van 5 miljoen euro ($ 7,25 miljoen). Voor dat bedrag worden alle 34.000 medewerkers voorzien van Google Apps en email. Drie jaar lang. Dat is minder dan 50 euro per jaar per werkplek. Dat is honderdzesendertig keer goedkoper dan een VROM-werkplek.
Klaar.