Datadeal VS-EU op losse schroeven na weggestuurde toezichthouders

Een recente ingreep van de Amerikaanse president Donald Trump zet het Transatlantic Data Privacy Framework onder druk. Dit akkoord maakt het mogelijk voor Europese overheden en bedrijven om persoonsgegevens legaal naar de VS over te dragen, bijvoorbeeld bij het gebruik van cloudoplossingen.

Diverse Amerikaanse media melden dat leden van het onafhankelijke Privacy and Civil Liberties Oversight Board (PCLOB) zijn ontslagen, waardoor de toezichthouder niet langer operationeel is. Privacy-organisatie NOYB schrijft dat ook hun e-mailaccounts zijn afgesloten.

De maatregel vormt een nieuwe bedreiging voor het privacyverdrag tussen de VS en de EU, waar al zo’n tien jaar over wordt onderhandeld en waarover meerdere rechtszaken zijn gevoerd. De PCLOB houdt onder meer toezicht op Amerikaanse surveillanceprogramma’s en geldt als een essentieel onderdeel van het zogenaamde adequaatheidsbesluit, waarmee Brussel had vastgesteld dat het beschermingsniveau in de VS ‘essentieel gelijkwaardig’ is aan dat van Europa.

Problemen voor duizenden organisaties

Als de huidige datadeal klapt, wordt het voor Europese organisaties aanzienlijk moeilijker om gegevens op te slaan of te verwerken in Amerikaanse cloudoplossingen van onder meer Microsoft, Google en Amazon. Duizenden organisaties die dagelijks Europese persoonsgegevens verwerken, kunnen dan in de problemen komen. Overheden en bedrijven zullen dan snel op zoek moeten naar alternatieve cloudoplossingen binnen Europa.

Inmiddels hebben diverse maatschappelijke organisaties protest aangetekend tegen het ontslag van de leden van de PCLOB. Het Center for Democracy & Technology (CDT) heeft namens 27 maatschappelijke organisaties een brief gestuurd, waarin wordt aangedrongen op herbevestiging van onafhankelijk toezicht op Amerikaanse privacy- en surveillancepraktijken.