Amsterdam experimenteert met snelheidswaarschuwingen e-bikes

Amsterdam zoekt naar methodes om fietsen en fietspaden veiliger te maken. Daarom organiseerde de gemeente deze week in samenwerking met T-Mobile en Stichting Townmaking Institute een proef met een nieuwe technologie voor snelheidswaarschuwingen. Tijdens het experiment met Intelligent Speed Adaptation kregen deelnemers waarschuwingen over de maximumsnelheid op het fietspad binnen bepaalde zones. Met de proef wordt onderzocht in hoeverre e-bikers ervoor te porren zijn om hun snelheid aan te passen.   

Adaptieve snelheidszones

Het adaptief inzetten van snelheidszones voor fietsers heeft als doel om e-bikers op sommige plekken langzamer te laten rijden. Het gaat om plaatsgebonden maatregelen, gebaseerd op het type verkeerssituatie of de infrastructuur. In de toekomst moet het bijvoorbeeld ook mogelijk zijn om een tijdelijke snelheidszone in te zetten als het bijvoorbeeld glad is of als er ergens een wegafzetting is. ‘We willen adaptief zijn, zodat de stad in de toekomst nieuwe zones kan creëren, veranderen of verwijderen als dat nodig is,’ zegt projectleider Eduardo Green.

Display

Digitale ontwikkelingen maken dit mogelijk. Green zegt: ‘Veel aanbieders van e-bikes bieden een app aan waarmee fietsers informatie zien over hun snelheid en bereik en dergelijke. We hebben een API ontwikkeld waarmee we ons signaleringssysteem daarmee kunnen integreren.’ De verwachting is dat de meeste e-bikes op den duur een geïntegreerde omgeving hebben, zodat ze deze meldingen rechtstreeks op het display van de fiets kunnen ontvangen. Stichting Townmaking Institute ontwikkelde de digitale technologie voor dit experiment. T-Mobile levert het netwerk.

Systeem ervaren

Het experiment onderzoekt hoe de 36 deelnemers aan het experiment het systeem ervaren. Daarvoor wordt hun route gemeten, worden ze afloop geïnterviewd en krijgen ze een vragenlijst voorgelegd. De onderzoekers bekijken allereerst of het technisch mogelijk is om adaptief digitale snelheidswaarschuwingen te geven. Daarnaast willen ze weten hoe de fietsers het ervaren, want fietsen door de stad is vaak een intensieve aangelegenheid en hiermee komt er een extra aandachtstrekker bij. Maar de hamvraag van het experiment is of de e-bikers hun gedrag ook echt aanpassen na een digitaal signaal.

Groen scherm

Tijdens het experiment kwamen de deelnemers zes snelheidszones tegen, waaronder een kruising, een speeltuin en een zeer smal fietspad. Bij een schoolzone mochten ze bijvoorbeeld slechts 10 kilometer per uur, als onderdeel van het experiment: houden Amsterdamse e-bikers zich daaraan? Hun telefoon trilde 50 meter voordat ze een snelheidszone naderden en gaf aan welke snelheid er gold. Bleef de fietser daaronder, dan was het scherm groen. Erboven kleurde het oranje. Een ‘komeet’ in beeld groeide naarmate de limiet langer werd genegeerd.  

Snelheidsbeperking

Naast de zogenaamde ‘nudge’-fase kent het onderzoek deze zomer ook een wat controversiëlere ‘nanny’-fase, waarin de gemeente experimenteert met een nieuwe vorm van handhaving van de maximumsnelheid. ‘Met behulp van zendmasten voor mobiele telefonie is het mogelijk om de stroom op een e-bike langzaam te verminderen en weer op te voeren’ vertelt Green. In theorie is het dus mogelijk om de snelheid van een e-bike van buitenaf te begrenzen. Dit experiment vindt niet plaats op de openbare weg, maar binnen een afgesloten terrein, met een voor dit doel ontwikkelde speed pedelec. Deelnemers kunnen ervaren hoe het is om op een begrensde fiets te rijden. Het is bedoeld om het gesprek over de ethische en juridische impact op gang te brengen: heeft de stad het recht om de snelheid van fietsen van inwoners te beperken?

Meer fietsdoden

Het verbeteren van verkeersveiligheid is een speerpunt in Amsterdam. Wethouder Melanie van der Horst van Verkeer maakt zich al langer hard voor nationaal beleid, zoals een maximumsnelheid op fietspaden. De landelijke verkeerscijfers, die onlangs bekend werden gemaakt, bieden alle reden tot zorg: in 2022 kwamen er volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 291 fietsers in het verkeer om te leven, op een totaal van 737 verkeersdoden. Dat is volgens het CBS het hoogste aantal sinds het begin van de registratie in 1996. Vooral fietsende 75-plussers zijn vaker slachtoffer.