'Aansluiting op systeem voor gemachtigden complex'

Aansluiten op ict-voorzieningen voor gemachtigden en wettelijke vertegenwoordigers is complex, omvangrijk en tijdrovend voor medeoverheden. Dat stelt de VNG naar aanleiding van het rapport ‘DigiD helpt niet mee’ van de Nationale Ombudsman.

Geen kant-en-klaar systeem

De vereniging kan zich vinden in de conclusie van het rapport, dat de toegang voor wettelijk vertegenwoordigers en mensen die namens een naaste digitaal zaken willen doen met de overheid nog steeds niet goed is geregeld. Maar het lijkt in het rapport alsof er een systeem klaarstaat dat de gemeenten eenvoudigweg niet gebruiken. En dát ligt volgens de VNG toch echt anders.

De voorzieningen voor digitale machtiging zijn met en voor een beperkt aantal partijen ontwikkeld, schrijft de VNG. Daardoor is het niet makkelijk voor een medeoverheid om er gebruik van te maken. Zowel het aansluiten op de individuele voorzieningen als het beheer ervan kost veel tijd en is ingewikkeld. Vaak moeten de achterliggende systemen van gemeenten eerst fundamenteel worden aangepast.  

Voorbereiden op aankomende verplichtingen

Als gemeenten niet aansluiten op de bestaande voorzieningen voor gemachtigden, dan is dat in ieder geval niet op advies van de VNG, benadrukt de verenging. Gemeenten krijgen ondersteuning en advies en de VNG helpt ook met het ontwikkelen van generieke producten voor digitale toegang. ‘De VNG adviseert haar leden om zich actief voor te bereiden op aankomende verplichtingen, zoals de introductie van het Wdo-stelsel Toegang en implementatie van eIDAS-betrouwbaarheidsniveaus’ schrijft de organisatie.  

Bevoegdheidsverklaring

Gemeenten zijn betrokken bij pilots met nieuwe voorzieningen voor gemachtigden, zoals recent de pilot ‘Digitale vertegenwoordiging door bewindvoerders’. Hiermee kunnen gemeenten de bewindsregistratie van de Rechtspraak bevragen, om te checken of iemand daadwerkelijk professioneel bewindvoerder namens een cliënt is. Dat is een randvoorwaarde om digitale diensten voor bewindvoerders aan te bieden. In deze pilot sloten Den Haag en Rotterdam met hulp van leverancier Anoigo aan op de landelijke Bevoegdheidsverklaringsdienst (BVD).

Niet representatief

De VNG constateert tevreden dat deze nieuwe voorziening werkt, maar stelt ook vast dat ingebruikname zeer complex is voor gemeenten. Aansluiting heeft impact op techniek, proces en organisatie, waarbij de gemeenten in sterke mate afhankelijk is van ketenpartners, zoals softwareleveranciers, en dat leidt weer tot een lange doorlooptijd. ‘Belangrijke context is dat de pilots zijn uitgevoerd door een tweetal grote gemeenten, met een grote (eigen) IT-organisatie, veel IT in eigen beheer en daarmee de nodige realisatiekracht en wendbaarheid,’ schrijft een woordvoerder van VNG in reactie op vragen van Binnenlands Bestuur. ‘Dat is niet representatief voor alle 342 gemeenten.’

Vrees voor meer onduidelijkheid

De Ombudsman stelt dat er veel onduidelijkheid heerst over digitale toegang tot de overheid voor gemachtigden. Dat onderschrijft de VNG, die voorziet dat de onduidelijkheid alleen maar groter wordt met de komst van het Wdo-stelsel Toegang. Dat zal er namelijk waarschijnlijk toe leiden dat de eisen voor de technische aansluitroute op de voorzieningen weer veranderen, terwijl het dus al lastig was om aan te sluiten.