Thuiswerken met kinderen: maak een dagschema

Problemen met schoolprestatiestress, relaties die onder druk staan, zorgen over financiën. Hoe te dealen met thuiswerken met kinderen? 90 procent van de ambtenaren werkt al bijna een jaar thuis, waarvan een aanzienlijk deel met schoolgaande kinderen die nu zitten sinds zeven weken (voor de tweede keer) thuis zitten. Gezins- en onderwijscoach Hélène van Oudheusden geeft raad.

Het werk gaat door, de kinderen hebben begeleiding nodig, intussen zijn er alle huishoudelijke dingen en als de kinderen in bed liggen, wil je misschien ook nog wat bewegen, maar dan wel voor 21.00 uur. Hoe gaan thuiswerkenden met kinderen met deze situatie om? Hélène van Oudheusden doet bij bedrijven projecten om deze thuiswerkers op weg te helpen. ‘Ik ben al twintig jaar school- en gezinscoach en helemaal thuis in dit onderwerp. Nu pas ik me aan de omstandigheden van deze pandemie aan. Ik weet hoe het op scholen toegaat en wat van ouders wordt verwacht om een gezin draaiende te houden. Daarvoor heb ik een tool ontwikkeld.’

Je doet projecten bij bedrijven over hoe ermee om te gaan en komt bij thuiswerkenden met kinderen veel problemen tegen rond schoolprestatiestress, relaties die onder druk staan en zorgen over financiën. Hoe gaan zij hiermee om?
‘Mensen plannen helaas niet. Ze hebben geen dagplanning, maar modderen maar wat aan. Mijn eerste advies is: maak een dagschema. Zorg dat je de schooltijden van je kind aanhoudt. En wissel echt af met je partner: twee uur op en twee uur af. Toch hoor ik ook nog wel vaders zeggen dat hun vrouw het best ingewikkeld vindt om thuiswerken te combineren met de scholing van hun kinderen. Ik zie ook mensen die bang zijn om hun mond open te doen: hoe doe ik het huiswerk van het kind met een 40-urige werkweek? Het is belangrijk dat het thuis gezellig is, dus dan maar geen huiswerk. Dat vergt bellen naar school. Mensen denken dat het er niet toe doet, wat ze doen en voelen, maar dan wordt er ook geen rekening mee gehouden. Een vriendin van mij werkt bij een gemeente en zegt wanneer ze wel of niet bereikbaar is en dat wordt geaccepteerd. Dat geldt voor elke functie in de organisatie. Dit is een goede periode om te werken aan je professionaliteit en persoonlijke ontwikkeling.’

Maar de situatie heeft toch invloed op de productiviteit?
‘Juist. Ik hoor mensen in reorganisatietrajecten huilend zeggen dat ze hun targets niet voor elkaar krijgen. Zeg je je werkgever dan niet hoe het er thuis nu aan toegaat, vraag ik dan. Nee, zeggen ze, dat moet de werkgever maar aanvoelen. Maak daarin een goede groeisprong. Zeg zelf wat je nodig hebt. Wees geen slachtoffer, maar wordt medeplanner van hoe het werkt. Tegen alleenstaande ouders wil ik zeggen: bouw aan je sociale netwerk, ook als je net bent verhuisd en in deze tijd. Er zijn vrijwilligers, buren en een werkgever om ondersteuning aan te vragen. Ik zie veel slachtofferschap: doe eens wat voor mij. Nee, je kunt het zelf ook regelen. Via je werkgever kun je om babysitters of opvang vragen of om bonnen om eten thuisbezorgd te krijgen, want dan hoef je niet te koken.’

Spelen die problemen net zo bij ambtenaren als bij werknemers van bedrijven?
‘Er is geen verschil, juist een overeenkomst. Werkgevers zijn geen vader of moeder, een werknemer kan hen overvragen. Laat dus een enquête rondgaan: wat heb je nodig? Je bent niet verplicht om overal ‘ja’ op te zeggen. Ik heb online lessen gemaakt over hoe je de ballen in de lucht kunt houden en houd een spreekuur. Als je mensen het gevoel geeft dat ze hun verhaal kwijt kunnen, dan helpt dat hen. Eenzaamheid is lastig, zeker nu met de avondklok en erop uit gaan lastiger is. Zet dus in het dagschema: om 8.00 uur gaan we lopen. Maak een duidelijke scheiding tussen de ontbijttafel en de schooltafel, zodat je met frisse blik weer naar binnen kunt. Plan die rituelen in. Sommige kinderen worden nu dikker, eten ongezonder en er gaat soms veel alcohol doorheen bij de ouders. Maar je moet ook het goede voorbeeld geven als ouder. Zeg dus aan het eind van de dag na de laatste Zoom-vergadering niet: even een glas wijn. Zeg: ik ben moe, we gaan even wandelen. Het begint bij de mindset. Mannen moeten ook gewoon meedoen of afspraken erover maken met hun ex. Kinderen kunnen ook goed bij een klasgenoot de lessen volgen, zodat jij je handen vrij hebt en dat je dan de volgende dag wisselt.’

En hoe staat het met relaties die onder druk staan?
‘Ja, als mensen boven op elkaar zitten dan ligt dat jammer genoeg op de loer. Patronen die nooit hebben gewerkt worden dan uitgelicht. Relaties die slecht bestand waren tegen tegenslag, worden nog vervelender. Ga ervoor staan. Als de liefde weg is, dan is dat zo, maar er zijn ook vaak misverstanden. Accepteer je bijvoorbeeld dat degene die meer verdient de baas is in huis, dan moet je die rollen zelf veranderen. Ben je met z’n tweeën zonder kinderen, kijk dan naar wat je gelukkig maakt. Zet stappen. Er is in deze ook veel begrip voor mensen en mensen durven kwetsbaar te zijn. Er zijn adviezen op blogs en  organisaties staan ervoor open. Het is uiteindelijk: los het op of ga bij elkaar weg.’

En hoe zit het met zorgen over financiën?
‘Heb je financiële problemen, probeer daar dan met de vertrouwenspersoon of je leidinggevende over te praten. Er zijn altijd oplossingen voor je, soms uit onverwachte hoek.’

Wat is je beste tip voor thuiswerkende ambtenaren met kinderen?
‘Ik zou nu zeggen: alles gaat voorbij en dit ook. We moeten geduld hebben. Bekijk het per dag en vertrouw erop: ook dit gaat voorbij. Je komt er weer doorheen. De rest is franje. Het is ook goed dat de focus ligt op drie weken lockdown in plaats van op zes maanden. Bij een verlenging heb je nu even een dipje en dan zet je de schouders er weer onder voor de volgende drie weken. Echt, het gaat voorbij, we zien het vaccinatielicht aan het einde van de tunnel.’