Gemeenten krijgen Woo-aanjager op bezoek

Met een speciaal aanjaagteam Wet open overheid (Woo) wil de VNG de komende jaren gemeenten aansporen om haar Woo-meerjarenplan uitvoeren. Er komt een overzicht van de met gemeenten gemaakte afspraken op de korte- en middellange termijn over hun acties die gericht zijn op implementatie van de Woo, zowel openbaarmaking als archivering.

Proeftuinen

De Wet open overheid (Woo) is bedoeld om (semi-)overheden transparanter maken. Het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en economische ontwikkeling moet er beter door worden gediend. Overheidsinformatie moet beter vindbaar, uitwisselbaar en eenvoudig te ontsluiten zijn en goed worden gearchiveerd. Door de Woo is alle beleidsinformatie direct en actief openbare informatie. De VNG wijst erop dat er de afgelopen jaren in meerdere proeftuinen en werkgroepen concrete eerste stappen zijn gezet om tot een optimale invoering te komen.

Woo-meerjarenplan

In 2022 ligt de aandacht vooral op het uitvoeren van het Woo-meerjarenplan van de VNG, die weer vooruitloopt op de nieuwe Wet hergebruik overheidsinformatie (Who) en de nieuwe Archiefwet. In dat meerjarenplan heeft de VNG kwantitatieve doelen geformuleerd om binnen vijf jaar tot volledige invoering van de Woo te komen. Doelen zijn onder meer: Woo-verzoeken moeten door gemeenten binnen de in de wet gestelde beslistermijn worden beantwoord, iedere gemeente heeft beheer georganiseerd op emailarchivering en iedere gemeente hanteert een kwaliteitssysteem voor het informatiebeheer.

Afspraken

Voor de uitvoering van het Woo-meerjarenplan wordt er een stuurgroep opgericht met ambtenaren en bestuurders van verschillende gemeenten die in de komende twee jaar minimaal vier keer per jaar bij elkaar komt om de voortgang van het project te bespreken en de knelpunten en risico’s op te lossen. De ‘ambassadeurs’ van dit team dienen op 1 oktober a.s. te beginnen om op 1 oktober 2024 een overzicht op te leveren van de met gemeenten gemaakte afspraken op korte- en middellange termijn over acties gericht op de implementatie van de Woo, zowel openbaarmaking als archivering.

Maatschappelijke discussie

Bedoeling is dat de ambassadeurs in het projectteam over twee jaar minstens 80 procent van de 344 gemeenten (individueel of in regionaal verband) hebben bezocht en concrete afspraken hebben gemaakt over implementatie van de Woo. Mochten zij knelpunten signaleren dan dienen zij adviezen te geven om de voortgang te stimuleren. Ook moeten de ambassadeurs een actieve rol vervullen in de maatschappelijke discussie rondom de invoering van de Woo.

Cultuurverandering

De Woo vraagt ook om een cultuurverandering die eisen stelt aan professionaliteit van ambtenaren en bestuurders. Om gemeenten te ondersteunen stimuleert het project, in samenwerking met VNG Connect en het A&O fonds, dat praktijkgerichte opleidingen en trainingen worden aangeboden waar gemeenten naar behoefte gebruik van kunnen maken. ‘Daar waar kan, wordt al geanticipeerd op nieuwe wet- en regelgeving en wordt ook samengewerkt met andere initiatieven zoals common ground en digitale toegankelijkheid’, aldus de VNG. Ook komt er een kenniscentrum dat een netwerk moet bieden aan gemeenten om kennis en ervaring uit te wisselen, handreikingen te ontwikkelen om implementatie te bevorderen en het organiseren van bijeenkomsten en webinars om gemeenten te informeren en best practices te delen.

Significante versnelling

Het doel van het aanjaagteam, dat bestaat uit twee (oud-)bestuurders is om de voortgang van de invoering van de Woo bij gemeenten significant te versnellen en het (bestuurlijk) bewustzijn van het belang van een transparante overheid te vergroten. Om die boodschap ‘adequaat’ over te kunnen brengen, moeten de nieuwe ambassadeurs beschikken over bestuurlijke antennes en een bestuurlijke achtergrond. De VNG is overigens nog dringend op zoek naar twee betrokken en ervaren bestuurders die tijdelijk 20 uur per week willen besteden aan deze werkzaamheden.