Gemeentelijke organisatie Bernheze piept en kraakt

Grote zorgen zijn er over de forse werkdruk onder ambtenaren bij de gemeente Bernheze. Oorzaak zijn niet alleen de corona-gerelateerde werkzaamheden, maar ook de hoeveelheid werk in het ruimtelijk domein. De krapte op de arbeidsmarkt speelt Bernheze parten. Een mix aan interventies moet de werkdruk weer behapbaar maken.

Optelsom

‘Het is een optelsom van zaken die de hoge werkdruk veroorzaken’, stelt gemeentesecretaris Peggy Hurkmans. Zo heeft de gemeente (30.000 inwoners) stevige, maar reële ambities op het vlak van ruimtelijke ordening, aldus Hurkmans. Er moeten flink wat woningen worden gebouwd en het buitengebied wacht een transformatie. ‘We krijgen veel aanvragen voor bouwvergunningen binnen. In het buitengebied gaat het om complexe problematiek.’ Dat vergt veel van de ambtenaren ruimtelijke ontwikkeling (r.o.), maar er is te weinig menskracht op dat beleidsterrein. ‘We moeten veel personeel inhuren. Dit leidt tot gebrek aan continuïteit.’ Dossiers worden regelmatig van de ene tijdelijke kracht naar de andere doorgeschoven wat volgens Hurkmans klachten oplevert.

 

Structureel tekort

Dan zijn er nog incidenten – zoals de aanslag op een Poolse supermarkt – waardoor de medewerkers van toezicht en handhaving volop aan de bak moeten. ‘Het reguliere werk blijft dan liggen.’ Er staan acht vacatures (fte) bij r.o. open en daarnaast is er nog eens een structureel tekort van zo’n vier tot vijf fte in het ruimtelijk domein. ‘Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt moeten we concurreren met grotere gemeenten, die hogere salarissen kunnen betalen.’ De totale organisatie omvat 165 fte.

 

Melding ieder wissewasje

Maar ook corona leidt tot hogere werkdruk bij ambtenaren, net zoals in veel andere gemeenten, zo bleek eind vorig jaar uit een onderzoek van Binnenlands Bestuur onder gemeentesecretarissen. ‘Op allerlei vlakken levert corona extra werk op’, stelt Hurkmans. Ambtenaren van Bernheze hebben, evenals ambtenaren uit veel andere gemeenten, moeite met en last van het thuiswerken. Het gemis aan nabijheid van collega’s, het minder snel kunnen schakelen en de vergrote afstand met samenwerkingspartners zoals de Omgevingsdienst of de brandweer spelen daarbij een rol. ‘Het kost tijd en energie om die verbinding te houden.’ Nu veel inwoners thuis werken, maken ze vaker een ommetje. ‘Ieder wissewasje wordt gemeld. Mensen zijn prikkelbaarder en klagen eerder.’ Ook die meldingen moeten worden opgepakt.

 

Mix aan maatregelen

De gemeente neemt een mix aan maatregelen om de werkdruk weer behapbaar te maken, aldus Hurkmans. ‘We zijn onder meer bezig met de doorontwikkeling van onze organisatie. We willen de processen leaner maken.’ Ook worden beleid en uitvoering dichter bij elkaar gebracht, waarmee naar verwachting de efficiency wordt verhoogd. Voor het ruimtelijk domein wordt een taskforce ingericht en in de nieuwe begroting zal budget voor de uitbreiding van de r.o.-capaciteit worden vrijgemaakt.

 

Even op de stapel

Voor de komende drie maanden heeft het college daarnaast besloten zogeheten principeverzoeken on hold te zetten, voor in ieder geval drie maanden. Het gaat daarbij om het polsen van de gemeente of zij voornemens zijn medewerking te verlenen aan een bouwplan, vooruitlopend op een officiële aanvraag. ‘Het gaat daarbij vaak om complexe verzoeken, die uiteindelijk veelal tot een bestemmingsplanwijziging leiden. Daar moet je dus goed naar kijken.’ Vorig jaar kwamen er bijna 300 van dergelijke verzoeken bij de gemeente binnen. ‘Die willen we eerst goed afhandelen, in plaats van de stapel te laten oplopen. Zo weten mensen waar ze aan toe zijn.’ Er kunnen wel verzoeken worden ingediend, maar die worden voorlopig niet in behandeling genomen. Daarnaast kwamen vorig jaar bijna 380 reguliere Wabo-vergunningsaanvragen binnen (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht).

 

Omvallen

‘Een aantal ambtenaren staat door de werkdruk en de onderbezetting op omvallen. We moeten nu ingrijpen’, stelde wethouder Peter van Boekel (ruimtelijke ontwikkeling, CDA) vorige week woensdag tijdens een commissievergadering. Hij maakt zich grote zorgen over de werkdruk van ‘zijn’ ambtenaren. ‘Er wordt kei- en keihard gewerkt en ze lopen het vuur uit de sloffen, en dat met een hijgende bestuurder in hun nek. We moeten nu echt deze keuze maken (het voorlopig niet in behandeling nemen van principeverzoeken, red), anders gaat het helemaal mis.’   

 

Prioriteiten

In samenspraak met de organisatie is met het college een lijst van prioriteiten opgesteld; dossiers of onderwerpen die niet kunnen blijven liggen. Een van die prioriteiten is alles wat met corona te maken heeft. ‘Denk aan steun aan ondernemers, het kwijtschelden van huren, het schrappen van terrasbelasting’, aldus Hurkmans. De vernieuwingsplannen voor het sociaal-cultureel centrum van Heesch moeten ook doorgaan. ‘Een nieuw integraal huisvestingsplan onderwijs blijft daarentegen liggen.’

 

Kantelmoment

De werkdrukproblemen bij r.o. zijn vorig voorjaar ontstaan, min of meer tegelijkertijd met de coronacrisis. ‘We zitten nu op een kantelmoment, omdat we nu interventies nemen ter vermindering van de werkdruk.’ Die toegenomen werkdruk vertaalt zich volgens Hurkmans nog niet in een hoger ziekteverzuim. ‘Die ligt met zo’n vijf procent op het gemiddelde van alle Nederlandse gemeenten.’