Empathie als hét werkdruk-medicijn

Er zijn weleens van die weken waarin het gebeurt… Dat je een aantal heel verschillende berichten leest en ineens komt het verband spontaan tot je… Om het vervolgens niet niet meer als verbonden te kunnen zien.

We beginnen in de gemeente Haaksbergen. Daar is de werkdruk van de ambtenaren zodanig hoog opgelopen dat de gemeentesecretaris én de bedrijfsarts het onverantwoord vinden worden. De ambtelijke bezetting van deze gemeente is al vele jaren ondermaats. Dat zégt men niet alleen; het blijkt ook uit benchmarks met bezettingscijfers van andere gemeenten. Zonder extra personeel kunnen ze daar niet langer zo doorgaan. Er moeten daar als de wiedeweerga mensen bij.

Ai, laat dat nou juist een dingetje zijn. Personeelstekort is inmiddels overduidelijk voelbaar bij zeker 38 procent van de organisaties (bron: CBS). De consultants van McKinsey voegen daar nog fijntjes aan toe dat we in 2030 1,4 miljoen medewerkers tekort zullen komen. En UWV laat inmiddels weten dat werkgevers het vooral moeten zoeken in alternatieve oplossingen. De adviezen uit die hoek luiden: maak je mensen nog breder inzetbaar, zorg voor nog efficiëntere werkprocessen en zet slimme technologie in om mensenwerk te vervangen. Nou gemeente Haaksbergen, ga er maar aanstaan!

Ook vakbond CNV deed afgelopen week een duit in het droevige zakje van de oplopende werkdruk. Uit een door hunzelf gehouden enquête komt naar voren dat 1 op de 5 werkenden na een ziekmelding door hun werkgever wordt gepusht om snel weer aan het werk te gaan. 15 procent van de mensen wordt daarbij echt onder druk gezet en 18 procent durft zich eigenlijk al niet meer ziek te melden. Met als gevolg dat er steeds vaker ziek wordt doorgewerkt en dat mensen op een later moment alsnog uitvallen en dan langer hersteltijd nodig hebben. Dat is waarschijnlijk nou juist een beeld wat ze in Haaksbergen proberen te voorkomen.

Is er dan helemaal niets te bedenken wat lucht kan brengen in deze benauwde tijden? Toch wel. En het komt uit de hoek van hersenonderzoek, en dan specifiek uit onderzoek naar ‘empathie’. De spiegelneuronen waarover mensen (en diverse andere dieren) beschikken, zorgen ervoor dat wij ons kunnen inleven in de situatie en gevoelens van anderen. Waar eerder werd gedacht dat niet iedereen deze eigenschap bezit, heeft men inmiddels ontdekt dat dit wél het geval is. Zelfs mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis kunnen worden geïnstrueerd om hun empathische vermogen ‘aan te zetten’. Andersom kunnen empathische mensen leren om deze eigenschap ook even uit te zetten.

Dat is goed nieuws; ook voor Haaksbergen. Daar zullen de diverse spelers in het politiek-ambtelijke spel zich de komende periode écht en oprecht in elkaar moeten verdiepen. Echt voelen wat die ander voelt en dan besluiten nemen over hoe het anders of minder kan. Nog meer goed nieuws; dit is eerder vertoond. In 2022 in Stichtse Vecht. Deze destijds overwerkte gemeente besloot toen het totale werkpakket met 25 procent te verminderen. Dat lukte door bepaalde activiteiten te temporiseren.

Niet alleen een empathische, maar ook gewoon een slimme actie.