Kwart ambtenaren dubt over toekomst als externe

Moeten gemeenten en provincies vrezen voor een verdere leegloop van hun organisatie? Uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en IenO Research blijkt dat een kwart van de ambtenaren niet uitsluit een overstap te maken naar het zzp-schap en zich te laten inhuren.

Waarschijnlijk

In totaal deden 629 ambtenaren via Binnenlands Bestuur mee aan het onderzoek en 286 externen via het I&O Research Panel. Een meerderheid — zeven op de tien ambtenaren — geeft aan niet als externe aan de slag te willen of zullen gaan in de nabije toekomst. Een op de acht ambtenaren acht dat wel waarschijnlijk en nog eens een even groot aandeel vindt dat niet waarschijnlijk maar ook niet onwaarschijnlijk.

Salaris

Zij die in de toekomst waarschijnlijk als externe de markt op gaan, noemen daarbij salaris, afwisseling van taken en vooral vrijheid als belangrijke aspecten voor die overweging. Opvallend is dat salaris bij externen zelf veel minder als reden genoemd wordt om als externe te werken. Ambtenaren die niet als externe willen werken, noemen vaker dan ambtenaren die dit wel overwegen zekerheid en gemak als belangrijk voor hun keuze. Veruit de meerderheid van de ambtenaren denkt dat externe collega’s voor hetzelfde werk als dat zij zelf doen meer betaald krijgen. De helft denkt zelfs dat die beloning ‘veel hoger’ is voor externen.

Toename inhuur verwacht

Zowel ambtenaren als externen verwachten dat het aandeel externe inhuur de komende jaren toe zal nemen. Twee derde van de ambtenaren verwacht een (sterke) toename binnen de eigen organisatie. Ook de meerderheid van de externen verwacht dat er de komende jaren een toename of zelfs sterke toename van inhuur bij de overheid zal zijn.

Lage loon

Er worden verschillende redenen gegeven waarom men dat denkt. Beide kampen noemen vooral dat de arbeidsmarkt erg krap is en dat het daardoor moeilijk is om vacatures in te vullen. Omdat de komende jaren ook veel ambtenaren met pensioen gaan, verwachten velen dat de overheid in toenemende mate een beroep zal doen op externen. ‘Door tekort op de arbeidsmarkt en door het lage loon wat geboden wordt in vergelijking met andere gemeenten kunnen we geen geschikte nieuwe kandidaten vinden’, geeft een van de ambtenaren als verklaring. En: ‘Er gaan veel ervaren collega’s met pensioen.’

Afwisseling

Een andere argument is dat de arbeidsvoorwaarden gunstiger zijn als je wordt ingehuurd en dat het werk afwisselender is omdat je verschillende opdrachten hebt. ‘De overheid is qua salaris geen aantrekkelijke werkgever meer. Een zelfstandige verdient (veel) meer’, zo zegt een ambtenaar. ‘Ik zou zelf liever in vaste dienst willen, maar zou van dat salaris niet rond kunnen komen met de huidige prijzen’, aldus een extern ingehuurde kracht.

Een reden die ook vaak wordt genoemd, is dat gemeenten de afgelopen jaren steeds meer taken hebben gekregen. Met het bestaande personeelsbestand kunnen niet alle werkzaamheden ingevuld worden en daarom schakelen gemeenten externen in. ‘Er komen steeds meer taken waar er binnen de gemeente niet genoeg kennis over is, waardoor we dit niet zelf kunnen oppakken’, verzucht een ambtenaar.

Lees het volledige onderzoek in Binnenlands Bestuur nr. 16 van deze week. (inlog)