Kennis en kunde ambtenaren moet omhoog

Vakbond CMHF stuurt de kabinetsinformateurs een noodkreet over de staat van de ambtelijke dienst. Er is in toenemende mate sprake van een gebrek aan kennis en kunde. Er is niet minder dan een Deltaplan nodig om de vakkennis van ambtenaren op een hoger niveau te brengen.

Dat schrijft de bond in een alarmbrief aan de informateurs Johan Remkes en Wouter Koolmees. Zonder die investering in ambtelijk vakmanschap zal er weinig terechtkomen van de drie hoofdthema’s van het volgende kabinet: nieuwe bestuursstijl, het versterken van de democratische rechtsorde en de aanpak van de problemen in de uitvoering.

Gewetensnood

De mensen die daar aan invulling moeten geven, de ambtenaren, dienen daar geschikt en bekwaam voor te zijn, maar vanuit de achterban krijgt de vakbond signalen dat er in toenemende mate sprake is van een gebrek aan kennis en kunde. ‘Ook zijn er vragen over de onafhankelijke positie van de ambtenaar als dienaar van de Staat of decentrale overheid. Wij hebben de indruk dat in toenemende mate ambtenaren aan het werk zijn, als waren zij een politiek assistent’, schrijven zij. En dat kan nooit de bedoeling zijn.

‘Ambtenaar zijn is een vak – in dienst van de samenleving’, aldus de vakbond. ‘De ambtenaar is een constante factor voor het bestuur van ons land. Het vakmanschap moet worden aangewend om de politiek vooraf en achteraf met consequenties van ambities te confronteren. Niet werkbare besluiten zijn zinloos en geld verspillend. En leiden tot onrecht voor burgers en gewetensnood voor de ambtenaren die moeten uitvoeren.’

100 miljoen nodig

De vakbond ziet daarom een urgente noodzaak voor een nieuwe infrastructuur voor ambtelijk vakmanschap en voor specialisten in de rijksdienst en de decentrale overheden. Het voorstel is om daarvoor een werkgroep van betrokken ambtenaren van werkgevers- en werknemerszijde in te stellen die volgend jaar met een concreet uitvoeringsplan voor 2022-2030 komt.

Wat de bond betreft, vormt het aanstellen van meer inhoudelijke vakdeskundigen daar een onderdeel van. Voor de komende vijf jaar is 100 miljoen euro nodig voor het ontwikkelen, aantrekken en specifiek inwerken van jonge ambtenaren door ervaren vakdeskundigen op inhoudelijke dossiers.

Jonge ambtenaren

Uitvoering dient een prominentere rol in wetgevings- en beleidsprocessen te krijgen,  ook qua waardering. In plaats van dat ambtenaren als politiek assistenten worden ingezet, moeten ze primair kunnen staan voor het algemeen belang en voor de wetten en verdragen. Het huidige beleid van continue functiewisselingen bij het rijk moet op de schop en moet worden vervangen door een meer op kennisbehoud voor de organisaties en persoonlijke ontwikkeling voor medewerkers gericht personeelsbeleid. Verder pleit CMHF er onder andere voor om leergangen in te richten voor jonge en oudere ambtenaren, gericht op algemene beginselen van behoorlijk bestuur.