Vaak te laat komen is reden voor ontslag

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

OK, één keer te laat op het werk komen. Twee keer, à la. Maar als de Rotterdamse ambtenaar Karsten Houtbos* in augustus 2015 zich zeven dagen zonder geldige reden niet houdt aan de vastgestelde werktijden, besluit het college hem te ontslaan. Althans: voorwaardelijk. Hij mag zich gedurende drie jaar niet opnieuw schuldig maken aan soortgelijk of enig ander ernstig plichtsverzuim. Hij moet zich verder houden aan alle binnen de gemeente Rotterdam geldende voorschriften, waaronder die met betrekking tot ziekteverzuim. Ook moet hij zich houden aan de werktijden, hij moet zich coöperatief opstellen en de normale omgangsvormen in acht nemen. Zo niet, dan wordt het ontslag definitief.

Dan wordt het 2016. Vanaf januari is Houtboss afwisselend ziek. In februari komt hij één keer te laat op het werk, in maart nog een keer. Er volgt een verantwoordingsgesprek en een brief waarin staat dat hij zich moet houden aan de voorwaarden. Dat geldt als een laatste waarschuwing.

In september adviseert de bedrijfsarts dat Houtbos het beste vier ochtenden kan werken, van 4,5 uur, met de woensdag vrij. Op zijn werkdagen begint hij om 9.30 uur, belooft hij. Toch komt hij tussen september en november 2016 acht keer te laat op het werk. Hij wordt uitgenodigd voor een gesprek, hij weigert te verschijnen, hij wordt geschorst, het voorwaardelijk strafontslag wordt ten uitvoer gelegd. Reden: herhaald en doorgaand ernstig plichtsverzuim. Houtbos vecht het aan, tot de Centrale Raad van Beroep.

Die moet beoordelen – dat is vaste rechtspraak – of de voorwaarde voor de tenuitvoerlegging (dat Houtbos zich binnen drie jaar schuldig heeft gemaakt aan vergelijkbaar plichtsverzuim) is vervuld. En zo ja, of het college in redelijkheid tot die tenuitvoerlegging kon komen. Houtbos geeft toe dat hij in die maanden in 2016 acht keer te laat op het werk is verschenen. Hiermee is in principe de voorwaarde voor tenuitvoerlegging van het strafontslag vervuld – maar Houtbos vindt van niet. Hij beroept zich op zijn medische beperkingen, waardoor hij niet altijd in staat is om ’s morgens op tijd op zijn werk te verschijnen. Het te laat komen kan hem niet worden aangerekend.

Daar trapt de Centrale Raad niet in, zo blijkt uit zijn uitspraak van 22 augustus 2019. Welke stukken Houtbos ook overlegt – waaronder medische – de Raad vindt geen aanknopingspunten dat dit plichtsverzuim Houtbos niet kan worden toegerekend. Toegegeven, hij lijdt aan de longziekte sarcoïdose en heeft daardoor een verminderd energieniveau. Maar dat was voor de bedrijfsarts – die hiervoor Houtbos’ longarts had geconsulteerd – juist de reden om te adviseren op halve kracht te werken: woensdag rustdag en de rest van de dagen pas om half tien beginnen.

Juist de ochtend was voor Houtbos het meest geschikt en daarmee ging hij zelf ook akkoord. Ook heeft Houtbos bij zijn leidinggevende of de bedrijfsarts nooit aangekaart dat die afspraak bij nader inzien op medische gronden niet haalbaar was.

Kortom: het college was bevoegd het voorwaardelijk strafontslag ten uitvoer te leggen. Houtbos’ voorgeschiedenis speelt daarbij een rol: hij werd al eerder en meermalen gewezen op zijn gedrag. Ook de waarschuwingsbrief liet hem niet afschrikken. Zo werd het voorwaardelijk ontslag een definitief strafontslag.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2019:2809