Talent zoeken met onorthodoxe methoden

Gemeenten zijn dringend op zoek naar personeel. Maar hoe krijg je nou de beste ambtenaren van buiten? En hoe onorthodox moet je te werk gaan om mensen te vinden? In Breda en Hollands Kroon laten ze competenties, drijfveren, persoonlijkheid en gedrag zwaarder wegen dan achtergrond, cv of werkervaring. ‘Solliciteren doet een beroep op jouw creativiteit als mens.’

The Masked Singer
‘We begonnen in 2013 met De stem van Hollands Kroon (The Voice). Dit jaar hadden we de gemaskerde editie (The Masked Singer). We willen blijven vernieuwen, uitdagen en origineel blijven.’ Aan het woord is strategisch organisatieadviseur Corine Hansen van de gemeente Hollands Kroon die enthousiast de nieuwe manier van solliciteren bij de gemeente over het voetlicht brengt: anoniem. ‘Voor de nieuwe lichting trainees bedenken de trainees van vorig jaar iets nieuws wat dan weer hip and ­happening is. We willen laten zien dat niet elke gemeente hetzelfde is, want het imago is best stoffig.’

Geen mensen
En dat terwijl gemeenten juist naarstig op zoek zijn naar personeel, nadat er vaak jarenlang op de formatie is bezuinigd. Voor de nieuwe opgaven en ambities van de energietransitie en woningbouw moeten snel nieuwe mensen worden aangetrokken. En ook om de werkdruk op de huidige krappe formatie te verminderen, zo luidde onlangs een aanbeveling aan het gemeentebestuur van Gemert-Bakel van adviesbureau & Van de Laar. Maar dat is nog geen sinecure, merkte de gemeente Twenterand. Er was dit jaar bijna een miljoen euro beschikbaar voor het aantrekken van nieuw personeel. Een probleem: mensen zijn er niet te vinden. Dat heeft weer zijn weerslag op de dienstverlening van de gemeente.

Anders werven
Twenterand kijkt nu meer vooruit: met opleidingsinstituten samenwerken, meer ruimte bieden voor stageplekken, sneller jonge mensen werven. ‘We gaan ook op een andere manier werven en willen tegelijk bestaand personeel zo goed mogelijk binnenboord houden. We breken ons hoofd over hoe we een aantrekkelijke werkgever kunnen blijven’, zei een bezorgde manager bedrijfsvoering Dick Lammertink onlangs tegen Binnenlands Bestuur. Dat is geen verkeerde gedachte. Twee derde van de gemeenten voert geen actief beleid om jonge medewerkers vast te houden, blijkt uit onderzoek van het A&O fonds Gemeenten, en dat percentage verandert al jaren amper. Intussen regent het bij gemeenten in alle provincies vacatures.

Traineeship
Ook in Hollands Kroon merken ze de schaarste op de arbeidsmarkt, zegt Corine Hansen, zeker in bepaalde branches, zoals ruimtelijke ordening en ict. ‘Maar er zijn nog wel voldoende kandidaten die bij ons solliciteren. Zeker voor de traineeships. Daarvoor hadden we dit jaar evenveel kandidaten als twee jaar geleden: 85. De animo is constant, het zijn vaak jonge afstudeerders met weinig werkervaring.’ Een van de zes gelukkigen is Claudine Schuyt die eerst op een andere functie bij de gemeente had gereageerd. ‘Traineeships zijn populair en vooral voor starters. Daarom reageren er zoveel mensen op’, verklaart ze. ‘Bij andere functies hoor je vaak dat je niet genoeg werkervaring hebt. Bij een traineeship hoeft dat niet.’

Anonimiteit
Sterker nog, er werd niet eens naar gevraagd. De wervingsmethode van Hollands Kroon ging dit jaar uit van anonimiteit, want de gemeente kijkt naar competenties en drijfveren en niet naar uiterlijk, achtergrond of cv. ‘We willen weten wie je écht bent.’ Om dat kracht bij te zetten konden kandidaten vormvrij en incognito op het traineeship solliciteren. Tijdens de eerste (online) sollicitatieronde werd hen gevraagd een masker op te zetten, zodat ze niet werden herkend. Het idee is dat een masker meer kan vertellen over je persoonlijkheid. Kandidaten konden bijvoorbeeld een eigen masker maken. ‘Ik stelde me ook voor aan de hand van een voorwerp’, vertelt Schuyt. ‘Ik koos een schilderij met een berg in Nepal. Een berg is altijd een mooie metafoor. Een berg beklimmen staat wat mij betreft symbool voor doorzettingsvermogen, samenwerking en lef.’

Creativiteit
Solliciteren doet een beroep op je creativiteit als mens, zegt organisatieadviseur Stasja Olejniczak. ‘Er wordt bij ons meer creativiteit verwacht dan bij andere gemeenten.’ De eerste sollicitatieronde gaat altijd over wie je bent als persoon en of je bij de organisatie past, aldus Hansen. Het vakgebied alleen nodigt mensen niet uit, er zijn selecteurs die het andere gesprek voeren met kandidaten. ‘Wij geloven erin dat wie je bent als mens bepaalt hoe succesvol je bent. Het gaat om je drive, je passie. Daar proberen we achter te komen in de eerste ronde. Dat is wel anders dan in andere organisaties.’ Niet iedereen past dus ook bij Hollands Kroon. ‘We kijken of je beschikt over het HK-dna, of je past bij onze zes kernwaarden: vertrouwen, lef, bevlogenheid, contact, innovatie en respect’, zegt Olejniczak. Het is net zo subjectief als werk, opleiding en ervaring, stelt Hansen. ‘We merken het echt als mensen niet bij ons passen. Dan vragen we: wie heeft die aangenomen?’

Specifieke skills
De gemeente Breda zoekt mensen met specifieke skills en besloot de werving en selectie van nieuwe klantmanagers anders aan te pakken. Niet op basis van diploma’s en ervaring, maar op gedrag en competenties, in de hoop zo nieuw talent aan te boren. Ook in Breda zoeken ze sinds de decentralisaties meer personeel, omdat er nu eenmaal meer werk is. Het werd echter steeds lastiger om inhuurkrachten te vinden. En inhuurkrachten van goede kwaliteit langdurig op een opdracht zetten is kostbaar en tijdelijk. ‘We willen liever mensen duurzaam aan ons verbinden’, zegt Nella Zwartbol, teamleider in de keten participatie. Dat leidde tot een extra team, community, waarbij mensen ‘op een vernieuwende, creatieve manier zijn geworven’. ‘De wereld verandert, dus als gemeente veranderen wij mee.’

Doorpakken
Die werving en selectie staat los van opleiding, kennis en ervaring bij gemeenten, maar is gericht op competenties, persoonlijkheid en je bijdrage aan de dienstverlening. ‘Een kandidaat moet een goed gesprek kunnen voeren, doorpakken, en doen wat nodig is om het verschil te maken voor inwoners en ondernemers.’ Mensen konden anoniem solliciteren en thuis gamebased assessments spelen. ‘Er waren meer dan 200 kandidaten. We maakten competenties van mensen inzichtelijk. Daaruit volgde een uitgebreid profiel. Van de beste kandidaten kregen we een uitgebreid rapport van het assessment. Aan de voorkant konden we opgeven wat belangrijk is in de functie. Dit is nieuw voor Breda.’

Lees het volledige artikel over creatief werven in de Special Arbeidsmarkt in Binnenlands Bestuur nr. 20 van deze week.