Dagelijks werkplezier schaars bij ambtenaren

De overheid is jaarlijks enkele miljarden kwijt aan onbenut arbeidspotentieel. Dat komt uit op 40 procent. Slechts 16 procent van de ambtenaren binnen de overheid heeft dagelijks plezier in hun werk en ten opzichte van andere sectoren telt de overheid de grootste groep medewerkers die tijdens een werkdag energie verliest: 54 procent.

Ventieltrekkers en bruistabletten
Dit toont ‘Het grote werkplezier onderzoek van Nederland’, in opdracht van trainings- en adviesbureau PER4MANCE, waar ruim 700 ambtenaren aan meewerkten. ‘Van de deelnemende ambtenaren ervaart 11 procent structureel werkstress en een kwart geeft binnen ons onderzoek aan dat ze daadwerkelijk invloed hebben op hun werk’, aldus Frits Galle, trainer bij PER4MANCE. Vier typen werknemers zijn te onderscheiden: de dimmer (‘mij maken ze niet gek’) komt over alle branches gezien het meest voor: 62 procent. Daarna volgen de bruistablet (‘gaan we doen’) met 15 procent, de ventieltrekker (‘ik zie het al, dat wordt weer niks’) met 13 procent en de in-de-putdenker (‘wat doe ik nou weer fout?) met 9 procent.

Niet graag samenwerken met leidinggevende
De bereidwilligheid om hard te werken voor de leidinggevende blijkt een utopie te zijn, vertelt Galle. ‘Slechts een derde haalt werkplezier en energie uit de samenwerking met de leidinggevende, velen noemen hen inspiratieloos en 11 procent ervaart zijn of haar leidinggevende zelfs als een dictator.’ De gehanteerde definitie van een ‘dictator’ is iemand die stuurt vanuit macht: zijn/haar wil is wet. De meest gekozen typeringen in alle onderzochte branches zijn ‘baas’ en ‘mensen-mens’. De eerste geeft leiding vanuit hiërarchie, omdat hij/zij de baas is. Bij de tweede staat de relatie met de medewerkers centraal. Als leidinggevenden minder ‘baas’-gedrag laten zien en meer ‘leider’ (geeft leiding op een natuurlijke manier en krijgt veel voor elkaar) zijn, zeggen mensen meer te genieten van hun werk. Ten opzichte van medewerkers in andere sectoren geven ambtenaren vaker aan dat zij helemaal niet graag samenwerken met hun leidinggevenden: 19 procent.

Complimenten zijn schaars
Nog geen kwart (23 procent) van de ambtenaren krijgt eens of vaker per week een compliment. Wat betreft het vervullen van basisbehoeften (zekerheid, variëteit, erkenning, connectie, groei en contributie) laat de overheid een duidelijk hogere invulling zien op zekerheid (7,1 ten opzichte van 6,8 gemiddeld) en contributie (7,0 ten opzichte van 5,8 gemiddeld). Maar ook op de basisbehoefte variëteit scoort de overheid beter dan gemiddeld (7,1 ten opzichte van 6,7 gemiddeld). 42 procent van de ambtenaren zou de overheid als werkgever aanbevelen bij familieleden of vrienden. Goed om te weten is dat hoe meer complimenten mensen ontvangen, des te vaker zij de werkgever zouden aanbevelen.

Werkplezier verhogen
Het werkplezier binnen de overheid kan best een impuls gebruiken, concluderen de onderzoekers. Iets vaker elkaar een compliment geven is alvast een goed begin, want ook hierin loopt de overheid als sector achter. De ‘BV Nederland’ doet in ieder geval iets niet goed, want waarom verliezen we zoveel energie? ‘Werk zou energie moeten opleveren in de vorm van uitdaging en voldoening. Helaas is dat niet voor iedereen zo’, constateren de onderzoekers. Het is dan belangrijk om uit de dagelijkse vaste patronen te ‘klikken’. ‘Pas als we even stoppen, de tijd nemen om te observeren en kunnen lachen om de grappige beslissingen of gedragingen die we met elkaar in organisaties laten zien, wordt het mogelijk om tot nieuwe inzichten te komen. Laten we zorgen dat we ons eigen werk leuker maken en daarmee onze energie verhogen.’