Vacatureprobleem door onaantrekkelijke vaste benoeming

Ook bij onze zuiderburen neemt de krapte op de arbeidsmarkt toe en hebben lokale overheden de grootst mogelijke moeite personeel te vinden. Dus neemt een West-Vlaamse gemeente inmiddels mensen als zelfstandige aan. ‘Sommige medewerkers geven hun vaste benoeming op zodat we er het juiste salarispakket kunnen tegenover stellen.’

Wachtlijsten

Hoewel de gemeentelijke dienstverlening volgens de VVSG in grote lijnen nog wel op orde blijft, moet ook Debast erkennen dat het op onderdelen langzaam maar zeker wel problematisch begint te worden. ‘De doorlooptijd van bepaalde dossiers, zoals de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning, duurt wel langer dan vroeger. En er zijn voor bepaalde vormen van dienstverlening soms al wachtlijsten.’

Loonschaal hinderpaal

De kustgemeente Middelkerke neemt al mensen op zogeheten zelfstandige basis aan. ‘Die mensen kun je niet meer tevreden houden met een ambtenarenloon en een vaste benoeming’, zegt Jurgen Vergauwe. ‘Sommige medewerkers geven hun vaste benoeming op zodat we er het juiste salarispakket kunnen tegenover stellen.’

Echt gelukkig is hij er niet mee, maar Vergauwe zegt er niet meer in te slagen mensen te engageren met de klassieke componenten van het ambtenarenstatuut zoals een functionele loopbaan en een vaste benoeming. ‘De piramidale verloningsstructuur die van toepassing is bij lokale besturen waarbij geen enkele loonschaal hoger mag zijn dan de loonschaal van de algemeen directeur – die bij wet is bepaald op basis van het bevolkingsaantal van de gemeente – is een bijkomende hinderpaal. Verschillende bedrijven zetten hier ook op in door die dure specialisten als zelfstandige consultants aan te trekken en aan de hand van een dienstverleningsopdracht projectmatig in te zetten bij lokale besturen. Door de marges die dergelijke dienstverleners nemen, ligt de totale overheadkost van een dergelijk profiel nog een stuk hoger dan de loonkosten voor de hoogste functies in de organisatie.’

Schoolbelbanen

De VVSG heeft voor gemeenten enkele tips om op de krappe arbeidsmarkt toch personeel aan te werven. ‘Stap af van klassieke halftijdse of voltijdse contracten en sluit meer aan bij de noden van de medewerkers’, zegt Nathalie Debast. Een optie is zogeheten schoolbelbanen te creëren. Dankzij schoolbelbanen kunnen werkende ouders hun kinderen naar school brengen of afhalen als de schoolbel gaat. Behalve een verkorting en versoepeling van de sollicitatieprocedure, zouden gemeenten bovendien de vereisten bij indiensttreding wat lager kunnen leggen en in een opleiding voorzien op de werkvloer

Opslag

De stad Gent heeft een van die stappen inmiddels gezet en ziet bij specifieke knelpuntberoepen af van de diplomavereisten en laat de ervaring van de sollicitant meer doorwegen. Dat zorgt voor minder drempels en een grotere instroom van kandidaten. De stad Bussel werft op scholen en geeft 6 procent opslag voor de bachelors en 5 procent voor de masters. Voor ingenieurs en architecten verkleint Brussel de loonkloof met de  private sector.
De VVSG ondersteunt de Vlaamse besturen samen met het samenwerkingsverband Diverscity, vergelijkbaar met het Nederlandse A+O-fonds Gemeenten. Er lopen momenteel projecten waar heel wat besturen bij betrokken zijn. ‘Zo’n 35 besturen zitten mee in een traject rond combinatiejobs, met de bedoeling medewerkers een voltijds contract aan te bieden in verschillende diensten van de gemeente’, zegt Debast.

Gezamenlijk hr-beleid

De Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) is zich bewust van het personeelstekort bij de Vlaamse steden en gemeenten. Omdat het voor vooral veel kleinere gemeenten niet altijd eenvoudig is om alle vacatures in te vullen, onderzoekt zijn ministerie nu hoe het mogelijk te maken om als regio één gezamenlijk HR- en aanwervingsbeleid te voeren. ‘Zo moet het mogelijk worden om samen een vacature uit te schrijven voor iemand die voor verschillende lokale besturen werkt of om talenten aan te trekken in de ene gemeente met het vooruitzicht om door te groeien naar een vacature binnen een ruimere regio’, zegt hij. Daarbovenop wordt gewerkt aan een moderne rechtspositieregeling. Dat moet meer vrijheid en mogelijkheden geven aan lokale besturen om flexibel in te spelen op hun specifieke noden.

En niet in de laatste plaats zet de Vlaamse regering in op het laten fuseren van gemeenten. Dat wordt gestimuleerd met een financiële schuldovername. Minister Bart Somers: ‘Het leidt niet tot slechtere maar juist tot betere dienstverlening. Kleinere gemeenten hebben nu vaak slechts één persoon in dienst voor ict. Eenmansdiensten zorgen voor bestuurlijke kwetsbaarheid. Zo kun je onvoldoende inzetten op digitale dienstverlening en klantvriendelijkheid. Fusies maken dit wel mogelijk, om maar  een voorbeeld te geven.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 4 van deze week.