Opschorten en staken salaris ambtenaar niet hetzelfde

Ambtenaren krijgen na de invoering van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) te maken met een andere regeling rond de doorbetaling van salaris tijdens ziekte. Vooral voor de overheidswerkgever is het oppassen geblazen.

Hogere aanspraak
Een werknemer in de private sector kan tijdens zijn ziekte in principe gedurende 104 weken aanspraak maken op 70 procent van het ‘maximum dagloon’. Net als in de overheidssector geldt voor veel zieke werknemers – op basis van de arbeidsovereenkomst of de cao – in de praktijk echter een hogere aanspraak. Waarschijnlijk worden regels rond de loondoorbetaling tijdens ziekte die nu voor ambtenaren gelden, één op één overgenomen in de cao’s die vanaf 2020 van toepassing zullen zijn. Denkbaar is daarom dat ‘genormaliseerde’ ambtenaren ook tijdens een derde ziektejaar een zeker bedrag aan salaris kunnen krijgen. Op dit punt zal de normalisering waarschijnlijk dus geen grote veranderingen met zich meebrengen. Toch blijft niet alles bij hetzelfde.

Salaris opschorten

Niet altijd krijgen ambtenaren hun salaris doorbetaald als zij ziek zijn. In de CAR/UWO, de rechtspositieregeling voor gemeenteambtenaren, staat bijvoorbeeld dat zij hierop geen aanspraak kunnen maken als ze de ziekte opzettelijk hebben veroorzaakt. En als zieke ambtenaren de bedrijfsarts niet bezoeken, weigeren passende arbeid te verrichten of geen informatie verstrekken die relevant is met het oog op het goede verloop van de re-integratie, verliezen zij hun aanspraak op loondoorbetaling.

‘Let wel’, zegt advocaat Jacobien Frederix-Gianotten van Capra Advocaten, ‘er staat niet dat de loondoorbetaling kán worden gestaakt, nee, volgens de rechtspositieregeling wordt deze zonder meer gestaakt. En het betalen van salaris kan in beginsel worden stopgezet zonder voorafgaande waarschuwing.’

Twee regimes

Op dit punt gaat er met de invoering van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) per (waarschijnlijk) 2020 iets veranderen. Ambtenaren krijgen dan te maken met het arbeidsrecht zoals dat is verwoord in het Burgerlijk Wetboek, net als alle werknemers in de private sector. Er gelden dan twee regimes. Als de werknemer zich niet houdt aan redelijke voorschriften van de werkgever over het verstrekken van voor de bedrijfsarts noodzakelijke inlichtingen, dan kan de loondoorbetaling worden opgeschort. Als door toedoen van de werknemer de genezing wordt vertraagd, de werknemer zonder deugdelijke grond weigert passende arbeid te verrichten of bijvoorbeeld niet meewerkt aan het opstellen van het plan van aanpak, dan verliest hij zijn aanspraak op doorbetaling van het loon – dan kan de loondoorbetaling worden gestaakt.

Staken of opschorten

Tussen de begrippen ‘staken’ en ‘opschorten’ bestaat juridisch een groot verschil. Frederix: ‘Staken betekent per direct stopzetten. Opschorten impliceert dat de betaling wordt stopgezet, maar met terugwerkende kracht wordt hervat zodra de medewerker weer aan zijn verplichtingen voldoet. Hier moeten overheidswerkgevers oppassen, zegt Frederix. ‘Als die aan een werknemer een brief stuurt met de mededeling dat hij het salaris opschort, maar hij bedoelt ‘staken’, dan kan hij aan die formulering worden gehouden. Dan is het dus denkbaar dat de werkgever – als de werknemer weer aan zijn verplichtingen voldoet – het salaris met terugwerkende kracht moet doorbetalen, terwijl dat niet zijn bedoeling was.’

Waarschuwen

Dat is niet het enige waarvoor de overheidswerkgever onder de Wnra moet oppassen. Waar op grond van de van toepassing zijnde rechtspositieregelingen nu zonder waarschuwing de loondoorbetaling kan worden stopgezet, geldt het uitgangspunt in het arbeidsrecht: eerst de zieke werknemer waarschuwen dat hij geen salaris mee krijgt als hij niet aan zijn verplichtingen voldoet. Althans: waarschuwen moet in sommige gevallen, niet altijd. ‘Dat maakt het ingewikkeld’, zegt Frederix. ‘Als de werknemer zich niet houdt aan redelijke voorschriften van de werkgever over het verstrekken van noodzakelijke inlichtingen, dan kan de loondoorbetaling worden opgeschort. Daarbij kun je denken aan: de zieke werknemer die weigert om de bedrijfsarts schriftelijk toestemming te verlenen om contact op te nemen met zijn behandelaar. De salarisbetaling kan dan worden gestopt, maar alleen als de werkgever de werknemer er eerst op wijst dat hij zijn verplichtingen schendt en dat dit financiële consequenties voor hem kan hebben. In dit geval móet de overheidswerkgever de werknemer dus waarschuwen. In andere gevallen geldt die waarschuwingsplicht weer niet. Onder het huidige ambtenarenrecht geldt die waarschuwingsplicht veelal niet. Dat maakt het zo complex. Overheidswerkgevers moeten dus goed opletten.’

Ontslag

Op één punt verandert er voor de ambtenaar niets als hij naar verwachting vanaf 2020 overheidswerknemer wordt: werkt hij niet mee aan zijn re-integratie, dan kan – als ultieme straf – ontslag volgen.