Omarm de kritiek

Moet een bestuurder zelf tegenspraak organiseren? Ligt die verantwoordelijkheid bij de bestuurder of moeten ambtenaren dat uit zichzelf doen? En kun je tegenspraak geven en ontvangen ook leren? Onze opleidingenspecial gaat over tegenspraak. Dat lijkt geen overbodige luxe, in een wereld die wordt geteisterd door twee oude mannen die precies doen wat ze zelf willen en waar iedereen zich maar naar heeft te voegen. Elke vorm van tegenspraak of kritiek in eigen land wordt gesmoord: ontslag of naar de goelag.

Over de grens krijgen democratische (buur)landen te maken met importheffingen of intrekking van militaire steun. Dat heet dan MAGA (Make America Great Again), maar lijkt meer op BAFA (Being A Fucking Asshole). Intussen proberen de vazallen van de krasse knarren in Europa en het Midden-Oosten de boel te ontregelen. Maar in Europa lijken de schellen van de ogen te vallen en is een kentering te ontwaren. Naarstig wordt gezocht naar samenwerking. Duitsland en Oostenrijk lieten radicaal-rechts niet toe tot het kabinet. En Macron pakt zijn momentum. 

In Nederland bestaat de grootste partij uit één man die binnen zijn eigen partij geen tegenspraak duldt. In samenwerking met andere partijen krijgt hij enig weerwoord en moet hij soms schipperen. Nu loopt hij tegen de grenzen van zijn populisme aan en moet hij bewijzen in hoeverre hij de nietsontziende BAFA-politiek van Trump omarmt. Met de veiligheid van Europa in het geding, lijken de middenpartijen in het kabinet nu te begrijpen dat het buitenland er toe doet en wel hun verantwoordelijkheid te nemen. 

Op de ministeries blijft het nog behelpen met tegenspraak. Maar er worden pogingen gedaan om ambtelijk vakmanschap, waar tegenspraak onderdeel van is, te borgen, toont onze special. Tegenspraak moet je dan ook zelf actief organiseren, weet Annelies Kroeskamp, hoogste ambtenaar van Pijnacker-Nootdorp. 

De Doetinchemse wethouder Robbert Hummelink vindt het ‘normaal om een bestuurder tegen te spreken en eigenlijk niet normaal om geen weerwoord te geven’. Juist, want wie wil er leven in een wereld zonder weerwoord?