Werk in overvloed

Op basis van cijfers van het CBS analyseerde Atlas Research de krapte op de arbeidsmarkt. Hoe groot is die krapte nu echt? Hoe verhoudt de schaarste aan overheidspersoneel zich tot die in andere sectoren? En valt het probleem wellicht op te lossen met deeltijders die meer uren willen werken? Duidelijk wordt dat het totale aantal openstaande vacatures nu ruim anderhalf keer hoger ligt dan in het laatste kwartaal van 2019 (pre-corona). Maar de verschillen per sector zijn groot.

Verdubbeling van vacatures

Het aantal openstaande vacatures in het openbaar bestuur en bij overheidsdiensten is ten opzichte van vijf jaar geleden meer dan verdubbeld. In 2017 waren dat er gemiddeld ruim 10.000 tegenover zo’n 22.000 in het tweede kwartaal van 2022. Bij waterbedrijven en afvalbeheer is de nood nog hoger. Daar steeg het aantal vacatures zelfs met 250 procent. De energievoorziening heeft met de sterkst gestegen krapte te maken: een meer dan verviervoudiging.

Elders is het nog erger

Zet je het aantal vacatures in het openbaar bestuur en overheidsdiensten af tegen het aantal mensen dat er al werkt, dan is de schaarste relatief beperkt. Tegenover elke duizend werkzame ambtenaren staan 39 openstaande vacatures, terwijl er voor alle economische activiteiten 54 vacatures beschikbaar zijn per duizend banen. In meer conjunctuurgevoelige sectoren ligt die verhouding veel scherper, zoals bij informatie en communicatie (89) of de financiële dienstverlening (58). 

Krapte loopt gestaag op

Rijk en gemeenten voeren een ingewikkelde dans op voor wat betreft het aantal openstaande vacatures. In 2017 en vooral in 2018 was dat bij alle gemeenten in totaal bijna twee keer zo hoog als bij het rijk, wellicht een gevolg van de decentralisaties in het sociaal domein. Maar vanaf 2020 groeit de personeelsbehoefte van het rijk weer sterker dan die van gemeenten. De laatste jaren is de nood bij centrale en decentrale overheid vrijwel even hoog en stijgt die gestaag. Tegenover de 6.000 vacatures bij gemeenten in het eerste kwartaal van dit jaar had de rijksoverheid er 6.400.

Vrouwen willen meer werken

Op veel openstaande vacatures bij de overheid komen door de schaarste op de arbeidsmarkt nauwelijks reacties binnen. Hoe krijg je de betreffende werkzaamheden dan toch gedaan? Op basis van de cijfers van Atlas Research ligt een mogelijke oplossing voor de hand. Veel hoogopgeleide vrouwen die nu een aanstelling hebben voor minder dan 35 uur, willen in de praktijk graag meer werken. In totaal geldt dat in Nederland voor meer dan 100.000 hoogopgeleide vrouwen. Bij zulke aantallen wordt het voor elke gemeente interessant daar in eigen gelederen onderzoek naar te doen, zeker als er nu al veel vrouwen werkzaam zijn. Blijkens de laatste cijfers zouden ook 50.000 mannen willen overwegen op korte termijn meer te gaan werken, beduidend minder dan het aantal vrouwen. Vermoedelijk speelt hier een rol dat veel meer mannen al fulltime werken.