Als zelfs de ambtenaren in de VS staken…

Zeldzaam zijn ze, stakingen van gemeenteambtenaren in de Verenigde Staten. In Californië gaan ze nu echter de straat op. Gierende werkdruk wegens personeelstekorten is een van de redenen.

Loonsverhoging

Succes is er al. Alleen al door te dreigen met een driedaagse staking, hebben gemeenteambtenaren in San Jose – iets ten zuiden van San Francisco – met behulp van de vakbonden een loonsverhoging van bijna 15 procent in de wacht gesleept. Dat wil zeggen, gemeten over een periode van drie jaar.

Arbeidsvoorwaarden

Een week eerder legden ruim 10.000 collega’s in Los Angeles hun werk wel neer. Voor één dag. Vuilniswagens reden niet uit, verkeersregelaars bleven thuis en zwembaden gingen dicht. Het is onrustig aan het arbeidsfront in de Verenigde Staten. Acteurs en schrijvers begonnen maanden geleden met staken, en dat houden ze nog steeds vol om betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen van met name de film- en televisiestudio’s. Naar verluidt groeien de vakbonden intussen als kool.

Illegaal

Dat er bij de overheid wordt gestaakt mag bijzonder heten. In de meeste staten – 39 van de 50 – zijn overheidsstakingen immers illegaal. En zelfs in sommige staten waar het wel legaal is, moet er vooraf aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Die verplichtingen kunnen variëren van arbitrage tot feitenonderzoek.

Werkdruk

De laatste stakingsgolf van enige betekenis dateert al weer van dik veertig jaar geleden, onder president Reagan. Dat steeds meer ambtenaren nu naar het stakingsmiddel grijpen, heeft deels met de torenhoge inflatie te maken. Met name sinds corona is de loonontwikkeling in de publieke sector achtergebleven bij de private sector. De toenemende werkdruk is een andere voedingsbodem. Met name decentrale overheden hebben op de krappe arbeidsmarkt de grootst mogelijke moeite om aan personeel te komen. Het personeelsverloop is er twee keer zo hoog als het gemiddelde van de afgelopen decennia. Op sommige plaatsen is het zelfs meer dan een kwart. Een van de oorzaken is dat veel babyboomers massaal met pensioen gaan. Een andere oorzaak is dat er minder wordt betaald dan in de marktsector. Dat maakt het voor gemeenten en provincies extra lastig om werknemers te vinden.