'Doorbreek taboe rond overgang'

Overgangsklachten zijn een belangrijke oorzaak van het hoge ziekteverzuim onder vrouwen boven de 45. Dat is onnodig, stellen oud-gynaecologen Wilma Smit en Pauline Ottervanger. ‘Ga in gesprek en doorbreek het taboe rond de overgang.’

Een kort lontje, concentratiestoornissen, stemmingswisselingen, opvliegers, nachtzweten, hoge bloeddruk, vergeetachtigheid, migraine, labiliteit, extreme vermoeidheid … de overgang manifesteert zich als ongenode gast in vele gedaanten.

Schagen en Den Haag

Wilma Smit en Pauline Ottervanger stonden aan de wieg van de menopauzeklinieken in hun ziekenhuizen en schreven meerdere boeken over de overgang. Hun boodschap: neem als organisatie de overgang serieus en doe er wat aan! Vandaar ook hun voorlichtingsbijeenkomsten voor gemeenten. Inmiddels hebben de eerste gemeenten zich gemeld, Schagen en Den Haag.

HR-managers

Het CNV heeft de overgang weer op de maatschappelijke agenda gezet. Begin vorig jaar publiceerde de vakbond al een enquête en afgelopen voorjaar weer. De uitkomst was hetzelfde: de meerderheid van de ondervraagde vrouwen vindt de combinatie werk en overgang zwaar en merkt dat het onderwerp taboe is op de werkvloer. Dit jaar zijn ook duizend HR-managers ondervraagd. Dat overgangsklachten een belangrijke oorzaak zijn van verzuim, was voor de meesten nieuw. Hoog tijd om het onderwerp organisatiebreed bespreekbaar te maken, aldus het CNV. Laat dat nou dat net de missie zijn van Wilma Smit en Pauline Ottervanger.

Depressie

Pauline: ‘De hernieuwde aandacht voor de overgang is broodnodig. Twee miljoen werkende vrouwen zitten in de overgangsleeftijd. Hun verzuim is hoog, maar hun klachten worden niet herkend als overgangsklachten. Ze krijgen dan ten onrechte de diagnose depressie of burn-out. Dat is erg. En het zorgt voor onnodige uitval.’

Wilma: ‘Om te beginnen moet het normaal worden dat alle organisaties met vrouwen op de loonlijst de “overgang” als item hebben en er iets mee doen. Bijvoorbeeld door regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren voor vrouwelijke medewerkers of hun een afspraak met een verpleegkundig overgangsconsulente aan te bieden. Een overgangsconsulente neemt de tijd om alle klachten in kaart te brengen, geeft goede adviezen – soms is dat al voldoende – en kan inschatten of een bezoek aan de huisarts nodig is. En vergeet ook de mannelijke leidinggevenden niet bij de voorlichting. Zij vragen ons vaak: vinden vrouwen het niet raar als ik over de overgang begin? Integendeel. De meeste vrouwen zouden daar juist blij mee zijn!’

Drempel

Pauline: ‘Een leidinggevende die in een individueel gesprek begrip toont, neemt voor een vrouw een drempel weg om mogelijke problemen op het werk door de overgang aan te kaarten.’

Wilma: ‘Voor een vrouw kan het als een zwaktebod voelen om erover te beginnen. Al vergeet ze dan dat de omgeving er ook last van heeft als ze permanent zucht, een kort lontje heeft, vaak ziek is of veel fouten maakt. Overgangsklachten maken niet alleen vrouwen zelf het leven zuur. Als ze niet meer goed functioneren, kost het de maatschappij veel geld. Voorkom dus dat iemand langdurig ziek wordt of zelfs uitvalt. In de ziekenhuizen werd dat bijvoorbeeld opgelost door de vrouwen tijdelijk op een andere afdeling te laten werken.’ Zoiets kan volgens haar op kantoor ook. ‘Kijk naar iemands werkzaamheden en werktijden, en of er een ander takenpakket of rooster mogelijk is.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 11 van deze week