‘Je doet het voor de blije gezichten’

Bredase borrel met barbecue

Serie: Ontstressen
Overheden investeren in ontspanning voor de ambtenaar, tijdens of na werktijd. Het houdt medewerkers energiek en reduceert gevoelens van stress. Een serie over het verschil in aanbod aan ontspanningsmogelijkheden. Aflevering 2: de bedrijfsbarbecue.

Een meneer laat het zich graag nog eens uitleggen. Wilma den Ouden doet dat met alle plezier. De man staat aangemeld voor de barbecue, zo ziet Den Ouden op de namenlijst die voor haar op het tafeltje ligt. Dus als hij haar elf euro betaalt, krijgt hij een deelnamekaart, met vijf lege vierkantjes erop; zo vaak kan hij vlees halen. Telkens wordt een vakje doorgestreept. ‘Maar’, vertrouwt Den Ouden hem met een knipoog toe: ‘Heb je daarna nóg trek, dan geven ze je best nog wat hoor.’

De man – de vijftig, mogelijk zestig gepasseerd – betaalt. Den Ouden geeft hem naast de kaart drie gele plastic munten à 1,20 euro per stuk. Die krijgt hij als lid van personeelsvereniging gratis. De man dankt Den Ouden voor de uitleg, maakt er een buiginkje bij. Met dezelfde egards verschijnt hij drie kwartier later aan de bar, een paar meter verderop, om een van de munten tegen een drankje te ruilen. Heeft hij al die tijd alleen doorgebracht? Is het iemand met solistisch werk? Hoe dan ook: hij geniet van deze borrel met barbecue, heeft althans doorlopend een lach op het gezicht.

Zwarte Piet
Een volgende meneer, ook de jongste niet meer, schaft tien munten aan. Geen lid, twaalf euro dus. Penningmeester Den Ouden is even van haar plek, dus moet hij zakendoen met de voorzitter van de personeelsvereniging, Walter Goossens, die ook aan het muntentafeltje zit. ‘Hé, zwarte piet’, roept hij richting Goossens. Hij gaat naast de voorzitter staan en tikt hem met vlakke hand op de borst, herhalend: ‘Zwarte piet, hahaha.’ Goossens trekt de wenkbrauwen op: hij is geen piet, nooit geweest ook. Maar wacht eens – nu moet Goossens ook lachen: het komt natuurlijk door de man (gepensioneerd, trouwambtenaar) die naast hem zit: de goedheiligman tijdens het sinterklaasfeest van de Bredase Ontspanningsvereniging Ambtenaren (BOVA). Door hem ziet de tienmuntenman een zwarte piet in Goossens; haha, goeie ja.

Enkele jongere ambtenaren die zich bij het tafeltje aandienen, willen de elf euro pinnen, maar Goossens heeft het pas aangeschafte pinapparaat nog niet aan de praat, door allerlei aanmeldprocedures. ‘Maar aan de overkant van de straat is een pinautomaat’, adviseert BOVA-penningmeester Den Ouden, weer terug op haar post. Voorzitter Goossens: ‘Of je kijkt een collega vriendelijk aan, dat die het zo lang voorschiet…’ De één lukt dat, een ander probeert het niet eens; even op en neer voor wat geld uit de muur is zo gepiept.

Even verderop staan een man en vrouw tegenover elkaar, een party-statafel tussen hen in. De man doet zijn verhaal met ruime armbewegingen, de vrouw knikt, snapt helemaal wat hij bedoelt. Een statafel verderop staat een groep mannen, alle zeven wat zakelijker gekleed dan de meeste anderen hier. Ze beperken zich tot versnaperingen. Verder, aan de lage, reguliere tafels: groepjes ambtenaren, verspreid door het restaurant heen. Met vlees, salades, brood en sauzen op bordjes zijn zij duidelijk wél voor het eten gekomen.

Meteen buiten, bij de achteruitgang van het restaurant, bestieren een man en vrouw de barbecue, in een uitsparing van het Stadskantoor die ervoor gemaakt lijkt. Het is warm, door het vuur waarboven het vlees om de haverklap wordt gedraaid, maar vooral doordat het centrum van Breda – the hottest place in the south – vandaag warm is in stenige achterstraatjes als deze, om niet te zeggen heet. De hedendaagse muziek binnen, die zeker bij de bar behoorlijk uit de speakers knalt, is hier nauwelijks te horen.

Liefdewerk
Zo-even heeft de barman uiteengezet waarom het niet druk is: vrijdag, dus minder collega’s, stralend weer, dus iedereen buiten, bijna vakantie, dus in de voorbereiding daarop. BOVA-secretaris Ad Nuiten is met een lange, zwarte schort voor de andere barman. Hem valt de opkomst tegen, al had hij die van tevoren precies zo voorspeld: de dertig man die intekenden voor de barbecue, plus tien, vijftien man die alleen iets komen drinken. Stiekem hoop je altijd op meer.

Nuitens motivatie om vele uren liefdewerk, oud papier in BOVA te steken is ‘graag dienstbaar’ te zijn, en in dat opzicht ervaart hij ook deze activiteit als geslaagd. Maar die opkomst zou beter moeten: 45 op de kleine 2.000 ambtenaren die de gemeente Breda telt, is nog geen 2,5 procent. Is het een idee om alle maandelijkse borrels op donderdag in plaats van vrijdag te doen, in plaats van drie van de twaalf, waartoe BOVA al eerder besloot? Nuiten: ‘Zou kunnen. Persoonlijk heb ik ze liever op vrijdag, want ik ben best kapot na zo’n activiteit. Als je dan de volgende dag nog moet werken… Maar goed, ik zou op vrijdagen vaker een vrije dag kunnen nemen.’

Voorzitter Goossens benadrukt: we moeten meer mensen trekken, zitten te vaak onder de 10 procent opkomst, en hebben bijvoorbeeld het voorjaarsreisje moeten schrappen omdat we de bus niet vol kregen. Hij somt factoren op waardoor het minder loopt vergeleken bij nog niet eens zo heel lang geleden: minder vaste contracten, waardoor mensen minder verbondenheid met het werk voelen; de ikkeikke- ikke-trend waardoor mensen minder op elkaar gericht zijn; en, specifiek voor Breda: het besluit van hogerhand om de twee biljarts niet meer terug te laten keren in dit vernieuwde restaurant en gepensioneerde BOVA-leden (die vaker een keutje kwamen leggen) de toegang te ontzeggen. Zou de geringe belangstelling vanuit het bestuur ook nog meespelen? Ook vandaag weer geen wethouder.

Tegelijkertijd: de gemeente heeft een fitnessruimte in het Stadskantoor, waar je elk moment van de dag terechtkunt, zo lang als je wilt. Wel in eigen tijd, dus werk je je drie kwartier in het zweet, dan moet je die dag 45 minuten langer door. En: de gemeente stelt BOVA in staat inkomsten te genereren door het personeelsrestaurant ter beschikking te stellen. Vanmiddag bijvoorbeeld kost de barbecue BOVA een paar euro per persoon meer dan hij oplevert, maar de inkomsten uit de drank maken dat goed.

Rijke club
BOVA heeft sowieso niet over inkomsten te klagen, rekent penningmeester Wilma den Ouden voor. De 900 leden betalen via het loonstrookje elke maand anderhalve euro contributie, dat is 1.350 euro. De gemeentesecretaris doneert per lid nog eens anderhalve euro, dat maakt 2.700 euro. Den Ouden noemt BOVA dan ook rijk. Daardoor kan de club makkelijker zaken aanschaffen, zoals de geluidsinstallatie, garderobe-kledinghaakjes en het pinapparaat. ‘Kopen is vaak al goedkoper dan een paar keer huren.’

Maar rijk zijn of worden, dat is het doel van BOVA niet, en winst maken evenmin, onderstreept Den Ouden. En als er nu personeel was dat betaald moest worden, zou dat de winst drukken, maar dat is er niet, want alle BOVA-mensen doen het vrijwillig, kosteloos dus. Uitgaves zijn er wél aan derden: aan activiteiten als vissen, escaperoom, paaldansen, bowlen en kookworkshops, en – niet te vergeten – aan het jubileumfeest van de personeelsvereniging die komend najaar 25 jaar bestaat, en waarvoor de voorbereidingen in volle gang zijn. Den Ouden, gevraagd naar haar motivatie: ‘De 200 à 300 blije gezichtjes tijdens ons jaarlijkse sinterklaasfeest zijn voor BOVA het hoogtepunt van het jaar.

Dan zit het hier afgeladen vol met collega’s en hun kinderen en kleinkinderen.’ Voorzitter Goossens doet het ook voor de blije gezichten, en noemt de bingo als succesnummer, met 150 deelnemers volle bak. ‘Het geheim? De gezelligheid. Hoe doe je dat? Tempo erin houden, af en toe pauze houden. En een prachtig prijzenpakket natuurlijk.’

Hij herhaalt nog maar eens dat het beter moet. ‘We moeten beter luisteren, weten wat er leeft op de afdelingen, en dan daarop inspelen.’ Daarbij is het betrekken van de kleine tien buitendiensten nog een dingetje, blijkt wanneer Kenny Stuivenberg van de afvaldienst aanschuift. Dat er nauwelijks directe collega’s van hem op deze borrel zijn, komt volgens hem omdat de helft een tijdelijk contract heeft, omdat mensen na hun dienst niet eerst nog een keer naar het Stadskantoor willen fietsen, omdat de dienst zelf al een barbecue houdt, en omdat de flyer van deze centrale barbecue nooit is aangekomen.

‘En onze mensen sporten veel. Daar houden ze van, vooral van MMA, een vechtsport waarin oud-werknemer Pieter Buist Europees Kampioen is geworden.’ Moet je als BOVA niet op zoiets inspelen, met een masterclass van Buist, gewoon op de afvallocatie? Stuivenberg knikt, dat zouden de mensen geweldig vinden. Goossens: ‘Maar dan moeten we dat meteen doen. Alles is mogelijk.’

Tegelijkertijd weet Goossens als beste dat spontaan enthousiasme geenszins een garantie voor succes is. ‘Ik heb drie, vier weken tijd gestoken in het organiseren van een wijnproeverij, nadat her en der was gesteld dat dat écht een leuk idee was. Kwam geen hond op af.’