Gemeente Enschede ‘negeerde’ angstcultuur

De gemeente Enschede weet al anderhalf jaar dat ambtenaren een angstcultuur ervaren binnen de organisatie, maar greep niet in. Signalen van intimidatie en onveiligheid zouden zijn genegeerd en zelfs ontkend tot woede van klokkenluiders en in elk geval een deel van de Ondernemingsraad. Dat is de conclusie van onderzoek van RTV Oost.

Angstcultuur

De omroep komt tot die conclusie na bestudering van interne e-mails en documenten en gesprekken met meerdere medewerkers van de gemeente. Het onderzoek is een vervolg op een onderzoek in maart, toen de omroep over een angstcultuur bij de afdeling Handhaving Openbare Ruimte berichtte. Nu gaat het om de afdeling Juridische Zaken, waar in juli 2020 een nieuwe leidinggevende aantrad. Meteen was daar ongenoegen over bij een groep medewerkers, aangezien deze onervaren zou zijn en door vriendjespolitiek op deze positie terecht zou zijn gekomen. Daarvoor waren er wel strubbelingen, volgens deze medewerkers, maar functioneerde iedereen goed onder de vorige leidinggevende en was er sprake van een veilige werkomgeving.

Ziekmeldingen

Al snel ontstaan problemen op de werkvloer. De medewerkers krijgen de indruk dat de nieuwe leidinggevende het aansturen van 45 mensen niet aankan, het werkplezier verdwijnt en steeds meer mensen melden zich ziek of komen bij de bedrijfspsycholoog. In april 2021 slaat een medewerker alarm bij gemeentesecretaris Kees Meijer die de melder naar de clustermanager doorverwijst. Bij een gesprek met de clustermanagers schuiven ook vier collega’s aan en een P&O-medewerker. Over dit gesprek houden de medewerkers een goed gevoel over. De melder stelt hierna in een mail naar alle betrokkenen dat de afdeling en de organisatie gebaat is bij een manager met meer ervaring.

Geïntimideerd

Niet lang erna blijkt dat alle informatie uit dit vertrouwelijke gesprek intern is gedeeld, ook naar de bewuste leidinggevende. De melder zou vervolgens in een gesprek met de clustermanagers zwaar zijn geïntimideerd. Een andere medewerker had intussen melding bij de ondernemingsraad gedaan, maar in december 2021 heeft deze nog niets gehoord. Navraag leert dat de ondernemingsraad op een spoedige evaluatie heeft aangedrongen, maar die zou nooit hebben plaatsgevonden. Als na de onthullingen over The Voice de gemeente een interne oproep doet om misstanden te melden, leidt dat tot verbazing bij de medewerkers, wat dat is precies wat ze hadden gedaan. Die verbazing wordt groter als RTV Oost in maart j.l. bericht over een angstcultuur en de gemeente en OR die ontkennen.

Vakbond

Een half jaar geleden concludeerde vakbond FNV namelijk op basis van meldingen van medewerkers dat er al jarenlang een angstcultuur op meerdere afdelingen binnen de gemeente Enschede. Deze medewerkers kwamen al eerder met signalen dat zij worden geïntimideerd en zich niet veilig voelen op de werkvloer. De FNV bevestigde tegenover RTV Oost dat er angst heerst op de werkvloer en zou daarover in overleg zijn met de ondernemingsraad van de gemeente. De gemeente herkende zich niet in het geschetste beeld. Ook zou de FNV volgens gemeentesecretaris Kees Meijer niet in gesprek zijn met de ondernemingsraad. Hij verwees ook naar een intern verbeteronderzoek uit 2020. Daaruit zou blijken dat medewerkers van de gemeente de sociale veiligheid een 7,7 geven. ‘Een hoog cijfer.’

Vertrouwenspersonen

In april van dit jaar sturen vertrouwenspersonen in een mail naar alle melders dat voor hen duidelijk is dat de situatie bij Juridische Zaken ‘al geruime tijd zorgelijk is en tot veel onrust leidt’. ‘De signalen zijn serieus genoeg en het duurt/loopt allemaal helaas al veel te lang.’ Er zal snel een gesprek met de gemeentesecretaris over volgen. Maar in juni laat deze weten geen onderzoek in te stellen, wat wel de wens was van de melders. Na een gesprek tussen een melder en Meijer hoort de eerste niets meer, waarna hij in september eens informeert. Hij zet de clustermanager en de OR in de cc.

Incident

Dat is tegen het zere been van Meijer die hem wel uitnodigt voor een vervolggesprek. De melder wil echter dat er nu iets gebeurt. Volgens hem zou iedere fatsoenlijke, gezonde professionele organisatie ingrijpen, maar doet de gemeente Enschede ‘niets’. Meijer spreekt tegenover RTV Oost van een incident op een afdeling ‘en dat is wat anders dan dat er sprake is van een angstcultuur binnen de organisatie’. Ook de OR-secretaris spreekt van incidenten op één afdeling die zijn besproken. ‘Het conflict van sommigen op de afdeling met de leiding betekent niet dat er sprake is van sociale onveiligheid bij de gemeente Enschede in brede zin.’ Andere OR-leden staan volgens RTV Oost niet achter deze reactie.