Bronckhorst ‘leent’ personeel bij Oost NL

Kom je als kleine gemeente personeel tekort voor complexe projecten? Als het om woningbouwplannen gaat, dan kun je in Gelderland een beroep doen op de provincie. ‘Het zou goed zijn dat uit te breiden, zodat provincies als het ware hun eigen flexpool hebben.’

Complexe opgaven

Een mooi resultaat heet het te zijn. Als een van de vijf gemeenten slaagde Bronckhorst er vorig jaar in een zogeheten Town Deal binnen te slepen. De kleine tot middelgrote gemeenten werken aan plannen voor verduurzaming van de bestaande woningvoorraad, ontwikkeling van decentrale energiesystemen en aan gebiedsontwikkelingen. Anders dan voor grote steden, is het voor dit type gemeenten een uitdaging dat soort complexe opgaven alleen op te pakken.

Netcongestie

Binnenlandse Zaken (BZK) draagt 120.000 euro per jaar aan bij aan de Town Deals. Maar, om misverstand te voorkomen, zo veel geld levert de Town Deal het Gelderse Bronckhorst niet op. Bij lange na niet zelfs: 5.000 euro stelt het ministerie beschikbaar voor het zogeheten Regiorotonde-project waarmee de gemeente in eerste instantie met een zelfvoorzienende energiegemeenschap de leefbaarheid van haar kern Steenderen (2.000 inwoners) wilde versterken. Vanwege de urgente problemen van boeren, ondernemers en bewoners rondom de mestproblematiek, netcongestie en wateropgaven in deelgebied Steenderen is gekozen om het in samenhang aan te pakken. De grootste plaatselijke werkgever, aardappelfabriek Aviko, die haar restwarmte nu al inzet voor een aangrenzend zwembad, sporthal en een school, en Friesland Campina zijn hierin belangrijke gebiedspartners. Met een energierotonde moet onder andere het probleem van netcongestie worden aangepakt.

Koppeling

Door slimme koppeling van allerlei deelprojecten wil de gemeente de druk op het hoogspanningsnet en de afhankelijkheid ervan verminderen, waardoor de regio niet op slot hoeft. Dat vereist samenwerking met veel partijen, zoals onder meer rijk, provincie, netbeheerders en private partijen. Ga er maar aan staan als kleine gemeente met krap 300 fte.

Jessica de Boer, kwartiermaker van de Regiorotonde, was er het afgelopen jaar met een klein clubje aan bezig. We schrijven clubje, omdat het gaat om een klein voornamelijk uit externen bestaand team. De Boer – zelf in vaste dienst van de gemeente – windt er geen doekjes om: ‘Dat lukt dus gewoon niet met eigen personeel.’ Daarom koos de gemeente vorig jaar voor het aantrekken van twee externen – een adviseur gebiedsontwikkeling en een expert bestuurlijke samenwerking – en, daarmee samenhangend, een flinke investering van drie ton. Een bedrag waar die 5.000 euro van BZK bepaald schril tegen afsteekt.

Provinciale pot

Om het Regiorotonde-plan handen en voeten te geven zonder de eigen organisatie te overbelasten, neemt de gemeente nu deel aan een consortium. Elke eraan verbonden partij gooit geld in een gezamenlijke pot. Bronckhorst faciliteert, maar inhoudelijk leunt de gemeente op de bottom-up initiatieven van de marktpartijen en op de twee externen. Zij, Kees Haverkate en Pieter Dillingh, zijn van Oost NL. De regionale ontwikkelingsmaatschappij van Oost-Nederland zet ervoor een speciaal door Gelderland gevormd potje in: het Perspectieffonds Gelderland. Meestal, zo legt fondsmanager Haverkate uit, ontwikkelt en financiert Oost NL concrete innovatieprojecten. ‘Voor het eerst doen we dat nu met een gemeente, omdat we een aanjaagrol voor ons zien in de energietransitie. Bronckhorst heeft die opgave heel pro-actief opgepakt, wij kunnen met onze expertise het project verder brengen en de gemeente uit de wind houden’, zegt hij.

Concreet wordt er gewerkt aan het realiseren van een bassin voor het opvangen van regenwater en worden opties verkend voor hergebruik van industrieel proceswater voor infiltratie in het gebied na zuivering, om daarmee droogte te kunnen beheersen. Een ander energietransitieplan is de bouw van een installatie voor de vergisting van mest en groenafval.

Bezuiniging

En de netcongestie is lang niet de enige grote opgave voor de gemeente. Neem de stikstofproblematiek. Of, nog zo een, de klimaatverandering die op de oostelijke hoge zandgronden met name periodes met enorme droogte tot gevolg heeft. Dat vraagt om een klimaatplan. Maar hoe daar als kleine gemeente met een beperkte formatie invulling aan te geven? En dat nog allemaal los van het vermaledijde ravijnjaar 2026 waarmee gemeenten zich geconfronteerd zien: een miljardenbezuiniging van het rijk. Menig ambtenaar en bestuurder, ook in Bronckhorst, krabt zich achter de oren of men al die opgaven wel aan kan.

Flexpool

De Boer ziet wel een oplossing in samenwerking met de provincie: ‘Maak afspraken met de provincie over de inzet van hun experts op bepaalde projecten. Op het gebied van wonen, kregen we al hulp van Gelderland. Maar het zou goed zijn om dat uit te breiden, zodat provincies als het ware hun eigen flexpool hebben.’ De provincie Gelderland leent inderdaad soms ook personeel uit, zegt een woordvoerder desgevraagd. ‘Het gebeurt incidenteel, als een gemeente een acuut personeel probleem heeft waarbij ook onze provinciale doelen in gevaar komen’, aldus de woordvoerder. ‘Dan kijken we of en wie we kunnen inzetten dan wel uitlenen.’

Overigens hoopt Jessica de Boer dat de provincie Gelderland op termijn ook een ruimtelijk expert beschikbaar wil gaan stellen. ‘Dat zou ons erg helpen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 12 van deze week (inlog)