Zorgende ambtenaar krijgt steun werkgever

Een op de zes van de werkende Nederlanders heeft er nog een pittige taak naast als mantelzorger. Onder hen ook veel ambtenaren. Het verzorgen van een kind, ouder of vriend is belangrijk en prijzenswaardig, maar heeft ook z’n effect op de mantelzorger zelf. Ze vallen vaker uit door overbelasting of raken zelfs geïsoleerd. De gemeente Hoorn is mantelzorgvriendelijk voor haar bewoners maar ook voor de eigen medewerkers. ‘Je kiest er niet voor om mantelzorger te worden, maar het overkomt je’, aldus wethouder Samir Bashara. Mantelzorgende ambtenaren krijgen er daarom als eerste gemeente een fiscaal voordeel door onkosten op te voeren.

Eigen tijd

Mensen die naast hun normale baan de verantwoordelijkheid hebben voor iemand die zorg nodig heeft, hebben het zwaar. Uit verschillende onderzoeken blijkt steeds weer dat het ten koste gaat van hun sociale leven en dat het verzuim op hun werk toeneemt. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) verminderen werkenden die met mantelzorg beginnen, hun arbeidsduur niet vaker dan anderen. De hulp gaat dus ten koste van de eigen vrije tijd.

Verzuim

Het verzuim van werkenden stijgt na het oppakken van mantelzorg. Dat is vooral zo als de zorg al minstens twee jaar duurt. Vooraf was 10 procent van hen minstens twee weken achtereen in een jaar ziek geweest, erna 18 procent. Vooral onder mantelzorgers die al minstens twee jaar helpen, stijgt het percentage dat langdurend ziek was, van vooraf 11 procent naar 24 procent. De groei van het verzuim komt vermoedelijk voort uit de zorgsituatie zelf, die op zich al belastend is, de combinatie ervan met werk en de geringere vrije tijd.

Ambtenaren pragmatischer

Toch zijn ambtenaren die aan mantelzorg doen pragmatischer dan de rest van de beroepsbevolking. uit onderzoek uit 2015 van I&O Research in opdracht van Binnenlands Bestuur kennen zij de weg naar hulp heel goed. ‘Het lijkt erop dat ambtenaren beter in staat zijn dan ‘gewone burgers’ om de zorg voor hun naaste uit te besteden aan professionals’, zegt senior onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. Zowel ambtenaren als burgers verlenen het vaakst mantelzorg aan hun ouders of schoonouders. Dat is onder ambtenaren nog iets sterker het geval dan onder burgers. Verder wordt – in mindere mate – mantelzorg verleend aan kinderen of partners.

Zware last

Waar de ‘gewone’ mantelzorger per dag gemiddeld zo’n twee uur aan mantelzorg besteedt, houdt de ambtenaar het bij anderhalf uur. Toch ervaren ambtenaren de mantelzorg als een zwaardere last. Eén op de vier geeft aan moeite te hebben het vol te houden. Bij werkzame burgers is dat met 18 procent een stuk minder. 

Extra kosten

Mantelzorgers moeten vaak veel extra kosten maken. Omdat ze bijvoorbeeld een paar keer per week moeten reizen naar de zorgvrager of omdat hulpmiddelen worden aangeschaft die niet vergoed worden.  Bij een peiling van het Nationaal Mantelzorgpanel zegt 55 procent van de respondenten dat ze financieel krap komen te zitten. De gemeente Hoorn biedt medewerkers die mantelzorger zijn de mogelijkheid om de kosten die ze daarvoor maken fiscaal uit te ruilen. Samir Bashara: 'Dan kun je denken aan collega’s die voor hun dementerende vader of moeder zorgen. Maar ook de zorg voor kinderen met een handicap of partners die chronisch ziek zijn.'

300 euro

Hoorn wil een mantelzorgvriendelijke gemeente zijn en voert dit ook in het eigen personeelsbeleid door. De fiscale mogelijkheid is bij de Belastingdienst getoetst en blijkt een primeur te zijn. Medewerkers kunnen maximaal 300 euro per jaar aan onkosten opgeven. Je geeft je mantelzorgkosten op bij de salarisadministratie. Dit bedrag wordt in mindering gebracht op het brutoloon, daar hoef je dus minder belasting over te betalen. Zo heb je een fiscaal voordeel', aldus de wethouder. Het is een bescheiden bedrag, maar mogelijk dat dat in de toekomst nog verandert, aldus Bashara. 'Je hebt te maken met de ruimte binnen de werkkostenregeling, daar moet je binnen blijven. Wij hebben het dit eerste jaar op 300 euro gesteld voor maximaal 33 collega’s. We gaan dit jaar ervaren hoe het werkt: de belangstelling en ook de hoogte van het bedrag'. 

Begrip voor medewerker

Hij vervolgt: ‘Je kiest er niet voor om mantelzorger te worden, maar het overkomt je. Als je daarbij ook werkt, is het belangrijk dat er begrip is voor je situatie en je dit kunt blijven combineren.  Daarom bieden we maatwerk aan onze mantelzorgende werknemers. Deze fiscale uitruil is het nieuwste onderdeel van ons personeelsbeleid, waarmee we medewerkers willen helpen hun mantelzorgtaken uit te voeren.’