Druk druk druk

Velen van ons zitten inmiddels weer braaf achter onze bureautjes. Genoten van een welverdiende vakantie en nu weer ‘aan de bak’. Goed moment om iedereen te helpen herinneren hoe we er onlangs nog bij zaten voordat die vakantie dan eindelijk begon.

U weet het vast nog wel. Zo die laatste werkweken voor de ‘grote bevrijding’ plaatsvond. Dat allesoverheersende gevoel in ambtelijk Nederland dat het einde der tijden is aangebroken. Dat die vakantie natuurlijk helemaal niet mag plaatsvinden en genoten kan worden, als niet álles tot een goed, voorlopig einde is gebracht. De budgetjes netjes bijgewerkt, de projectplannen aangescherpt, de mailbox eindelijk eens opgeschoond. Met de tong op onze hielen, maar met een opgeruimd gevoel, richting de tussentijdse eindstreep van het jaar. Het geeft wel wat afkickverschijnselen en soms knallende koppijn tijdens de eerste vakantiedagen. Maar dan kan het grote genieten toch echt beginnen. En zeg eens eerlijk: we gaan dit ritueel toch gewoon vrolijk herhalen zodra de kantoorpanden voorzien zijn van hun jaarlijkse kerstversiering?

Over bovengenoemde rituele zelfkastijding kunnen we nog lekker lacherig doen. We doen dit onszelf en elkaar aan en kunnen er net zo goed voor kiezen om dit niet meer te doen.

Dit voorjaar diende zich echter een serieuzere werkdruk-zaak in overheidsland aan. Bij de gemeente Stichtse Vecht stond het water de ambtelijke organisatie zodanig aan de lippen, dat de werkpakketten per direct en voor minimaal drie maanden met 20 tot 25 procent moesten worden teruggebracht. Een ziekteverzuim van 10 procent, een lange lijst met hoog gegrepen ambities en diverse onvoorziene (nood)situaties – zoals opvang van Oekraïense vluchtelingen – zorgden hier voor een bijna onhoudbare situatie. Ik ben heel benieuwd hoe men er daar inmiddels aan toe is, want… de vicieuze cirkel die Stichtse Vecht bijna heeft genekt, lijkt nu zo’n beetje overal te zijn doorgedrongen.

Afgelopen juli stond dit in de Welzijnsmonitor van ABN Amro raak beschreven. Krapte op de werkvloer legt meer druk op medewerkers waardoor meer uitval door ziekte wat leidt tot nog meer druk op de achterblijvers en grote kans op nog meer uitval. De verzuimduur van uitgevallen medewerkers is opgelopen naar een gemiddelde van acht dagen. Zo’n hoog gemiddelde hebben we de laatste negen jaar niet meer gehad. De bank signaleert verder dat organisaties momenteel nauwelijks in staat zijn om personeel binnen te halen en dat het welzijn van zittende medewerkers fors is gedaald. Terwijl dit welzijn nou juist zo belangrijk is voor het aantrekken en vasthouden van personeel. Vicieuze cirkel nummer 2 is een feit. Niet alleen rot voor medewerkers maar ook een serieuze bedreiging voor het voortbestaan van organisaties. Niet voor niks dat juist een bank zich daar zo druk om maakt.

Tom Poes verzin jij maar eens een list voor deze macro-, meso-, micro-kwesties. En toen kwam ik van de week iets tegen waar ik wel heil in zie. Het was een artikel van organisatieadviseur Jeroen Busscher in een blad voor P&O’ers. Hij schreef over al die denkbare doelen, targets en ambities die ons, zowel op organisatie- als op individueel niveau, voortdurend opjagen en ons steeds laten voelen dat het altijd weer meer en beter kan. Maar, zo stelde hij, die denkbare doelen verzinnen we zelf! Ze zijn een product van onze eigen fantasie. Een fantasie die een nachtmerrie wordt, omdat we onszelf en elkaar ermee de vernieling in jagen. Busscher pleit dan ook voor doe-bare doelen; doelen die zijn gebaseerd op wat redelijkerwijs haalbaar is. Rekening houdend met de mitsen en maren die er altijd zullen zijn.

Zoals we kunnen kiezen om geen ‘einde der tijden-gevoel’ meer te hebben rond de recessen, kunnen we dus ook kiezen voor doe-bare doelen. In Stichtse Vecht was dit een gedwongen keuze, andere organisaties kunnen er misschien nog uit zichzelf voor kiezen.

Ik zeg… doen!